Wyścigowe MTB z pełnym zawieszeniem (Full XC / maraton)

Dylemat ,,hardtail vs. full”, to chyba najstarszy, nigdy nierozstrzygnięty spór, który toczy się w głowie niejednego zawodnika oraz jest przedmiotem niezliczonej ilości rozmów między kolarzami. Odpowiedź na pytanie, który rower jest lepszy i szybszy nie jest taka prosta, bo wpływ na jazdę ma bardzo dużo zmiennych. Technika, trudność trasy, styl jazdy, masa zawodnika, czy profil mocy, to tylko kilka podstawowych z nich. Dlatego tym razem nie zamierzamy wcale rozstrzygać, a jedynie wskażemy Wam najistotniejsze różnicę między HT i FS oraz przyjrzymy się budowie nowoczesnych fulli do ścigania się w XCO i XCM.

Trendy - Fulle dominują!

Regularna obserwacja wyścigów PŚ XCO oraz czołówki maratonów MTB dość jasno wskazuje, że większość kolarzy sięga po maszyny z pełnym zawieszeniem. Nic w tym dziwnego. Technologia poszła sporo do przodu, nowoczesne fulle są lekkie, mają efektywnie pracujące zawieszenia, które jednocześnie nie trwonią naszych watów na podjazdach. Kombinacja nowych technologii i rozwiązań konstrukcyjnych z dobrze zestrojonymi pod dane zawieszenie damperami pozwala osiągnąć niesamowite efekty na polach efektywności przenoszenia napędu i pracy na nierównościach. Dodatkowym aspektem wpływającym na popularność fulli jest też rosnąca trudność tras wyścigów oraz ogólny trend, który skłania się ku patrzeniu liczbowo na wynik, a nie konserwatywnie, czyli jedynie przez pryzmat efektywności przyspieszenia na stromym, łatwym podjeździe. Full chwilami jest wolniejszy od hardtaila, ale sumując wszystkie zyski i straty, na całej trasie praktycznie zawsze wygrywa. 

Nowoczesny full do XC - budowa i cechy  

Współczesne maszyny do XC i maratonów starają się łączyć kilka odrębnych światów. Z jednej strony to bardzo lekkie rowery, które mają się dobrze wspinać i efektywnie przenosić naszą moc na napęd. Z drugiej zaś, ich geometria i zdolności zjazdowe są coraz bardziej skierowane w stronę ścieżkowej jazdy, a dropper na pokładzie takiej maszyny nie stanowi już żadnej egzotyki. Jest raczej dodatkowym elementem służącym do wyciśnięcia całego ścieżkowego potencjału z roweru. 

Geometria wiodących obecnie konstrukcji ma mocno progresywny charakter. Rowery mają długie górne rury, stosunkowo krótkie mostki, łagodne kąty główki oraz strome rury podsiodłowe. Żeby nie były zbyt ospałe w nawrotach, do maksimum skraca się im tylne trójkąty, które dzięki napędom 1x oraz odpowiednim profilom rur potrafią być niezwykle zwarte. Efekty takiej konstrukcji są niesamowite. Wespół ze skokiem obu amortyzatorów po 100 - 120 mm te rowery prowadzą się niezwykle sprawnie w ciężkim terenie, dają pełną kontrolę na stromych, pełnych kamieni i korzeni szlakach, rewelacyjnie podjeżdżają, a dodając im regulowaną sztycę możemy spodziewać się prawdziwe szlakowych zdolności. W zasadzie ich największym ograniczeniem są opony. Aby rower był dynamiczny i sprawnie się toczył stosuje się lekkie i szybkie modele, które w wymagającym górskim terenie sprawiają, że może brakować nam większej objętości, lepszego gripu oraz przede wszystkim - odporności na przebicia. 

Dużo ciekawego dzieje się w obrębie skoku amortyzacji. Klarują się nam bowiem dwa nowe trendy. Coraz więcej nowych konstrukcji posiada skok 120 / 120 mm lub 120 / 110 mm, co w oczywisty sposób podąża za coraz cięższymi trasami wyścigów. Jednocześnie niektóre marki próbują zrobić rowery, które efektywnością naśladują hardtaile, a zawieszenie ma być swego rodzaju ,,zabezpieczeniem" ma duże uderzenia i eketremalne momenty na trasie. W tym wypadku najczęściej spotkamy zawieszenia ze skokiem 110 mm z przodu i 80 mm z tyłu. Przy okazji warto jeszcze wspomnieć, że już nawet hardtaile (te najnowsze) mają obecnie coraz częściej ramy projektowane pod 110 mm skoku amortyzatora. 

Ramy w topowych wersjach produkuje się w całości z karbonu, a dominujące w tym segmencie systemy zawieszeń to najczęściej rozwiązania jednozawiasowe. Firmy na swój sposób modyfikują je, dlatego punkty obrotu oraz mocowania dampera spotkamy w bardzo różnych miejscach. Dodatkowym plusem na rzecz upraszczania zawieszeń są coraz większe możliwości rozwiniętej technologii produkcji z karbonu. Często odpowiednie profilowanie i budowa rurek wahacza załatwia dziś to, co kiedyś dodatkowe zawiasy w zawieszeniu. Technologia zdecydowanie stoi po stronie fulli, które są zwyczajnie coraz lepsze i bardziej dopracowane. Celem producentów, skutecznie zresztą osiąganym, są lekkie i sztywne konstrukcje, które przede wszystkim nie trwonią naszej energii, a jednocześnie pozwalają zyskiwać na zjazdach i w trudnym terenie. W zasadzie ciężko szukać tu minusów, bo to naprawdę sprawne i dopracowane konstrukcje. Lekkie, sztywne i bardzo sprawne w terenie. Dodatkowym plusem jest też najczęściej już spotykana opcja, czyli sterowanie obydwoma amortyzatorami za pomocą jednej manetki. 

Osprzęt 

Współczesne rowery FS do ścigania się w XC i maratonach mają niemal zawsze napęd z 1 blatem z przodu oraz 12 biegami z tyłu. Znajdziemy tu nowe napędy Shimano 1x12 lub Srama Eagle (1x12). W centrum dowodzenia znajdziemy bardzo szerokie kierownice, które zapewniają pełną kontrolę w ciężkim terenie oraz dobrze współpracują z dużym trailem tych maszyn. Do tego koła, które już niemal standardowo mają szerokie obręcze, między 25 a 30 mm wewnętrznej szerokości. Idealnie współpracują z szerokimi na 2,25" - 2,4” oponami, które są obecnie branżowym standardem w tym segmencie rowerów. Często na pokładzie jest też dropper, a nawet jeśli nie, to większość ram jest na niego gotowa i ma przygotowane dodatkowe wewntrzne prowadzenie przewodu dla sztycy. 

Co zyskujemy względem HT?

• Większe możliwości w trudnym terenie
• Lepszą kontrolę na zjazdach 
• Oszczędność energii na zjazdach
• Większe bezpieczeństwo na trudnych szlakach
• Krótszą drogę hamowania 
• Znacznie większy komfort
• Płynność podczas pokonywania dziurawych płaskich tras, np. polne drogi, trawiaste odcinki
• Dużo błędów zostaje wybranych przez zawieszenie i nie wybiją nas z rytmu
• Lepszą przyczepność
• Możliwość szybszego pokonywania zjazdów
• Łatwość pokonywania trudnych technicznie podjazdów
• Pozwalają na szybkie zjeżdżanie z mniejszym zaangażowaniem naszej koncentracji 
• Nie angażuje całego ciała w amortyzowanie nierówności na trasie

Co tracimy względem HT?

• Przyspieszenie podczas stawania w korby jest odczuwalnie słabsze
• Nieco gorzej wychodzi mu szybki, bardzo dynamiczny start
• Delikatna utrata mocy sprawia, że mniej efektywny jest sprinterski finisz
• Wspinaczka po łatwych technicznie podjazdach - asfaltach, szutrach - jest odczuwalnie mniej efektywna
• Możliwość maksymalnie mocnego ataku i ciągłego szarpania tempa - full preferuje równą jazdę
• Gorzej wychodzi mu atakowanie krótkich, stromych podjazdów pokonywanych z pełną mocą na stojąco
• Rośnie kosztochłonność obsługi roweru - dodatkowe łożyska oraz damper również wymagają serwisu i potencjalnie są kolejnym elementem, który może się zepsuć

Na co zwrócić uwagę przy poszukiwaniach?

Wiele modeli często na pierwszy rzut oka nie różni się zbytnio między sobą, co sprawia, że wybór tego właściwego nie należy do łatwych. Główne różnice są ukryte w geometrii ram i ich zawieszeniach oraz w konfiguracjach specyfikacji. Ich kombinacja sprawia, że rower ma często maratonowo-wycieczkowy charakter lub całkowicie podporządkowany XC. Z drugiej strony, patrząc na temat bardziej ogólnie, to tak naprawdę rower każdej marki spełni dobrze stawiane przed nim wyścigowe zadania. 

Podczas zakupu, w pierwszej kolejności warto skupić się na geometrii - wiele nowoczesnych rowerów ma mocno progresywne geometrie ram i to one one będą najlepsze jeśli ścigamy się na wymagających technicznie trasach. Rowery z kątem główki na poziomie 70 i więcej stopni spotykamy coraz rzadziej, ale to właśnie one będą z kolei dobrym wyborem, jeśli nasz full ma być pogromcą płaskich i pagórkowatych maratonów o dziurawej nawierzchni. Co do zasady, każdy sprzęt poradzi sobie na wielu trasach, ale powyższe informacje warto brać pod uwagę jeśli szukamy roweru maksymalnie dopasowanego do wyścigów w których jeździmy najczęściej. 

Kolejnym krokiem na który musimy zwrócić uwagę, to pozornie drobne szczegóły, które potrafią jednak spowodować, że nasza maszyna będzie stawiała nam ograniczenia. Są to m.in. maksymalna szerokość opon, które wejdą do ramy, maksymalny rozmiar przedniej zębatki, przygotwanie do używania droppera, gotowość na Di2, średnica sztycy (jeśli chcemy droppera, to warto aby było to 30,9 mm lub więcej), ilość miejsc na bidon, czy ewentualna możliwość montażu przedniej przerzutki.

Co na rynku?

Poniżej przygotowaliśmy przegląd dostępnych na rynku maszyn z pełnym zawieszeniem przeznaczonych do ścigania się w XC i maratonach. Przegląd zrealizowaliśmy za pomocą Katalogu Rowerowego na 2023 rok: katalog.bikeworld.pl.

Rockrider Race 900S GX Eagle Mavic Crossmax

• Cena: 14999.00 PLN
• Waga: 11.80 kg
• Opis ramy: Full Karbon
• Widelec/amortyzator przedni: RockShox Reba RL
• Skok widelca: 120 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 120 mm
• Przerzutka tylna: Sram GX Eagle
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Manetki: Sram GX
• Hamulce: Sram Level T
• Wspornik siodełka: Karbon

ROWERY Rockrider

Bulls WILD EDGE

• Cena: 17220.14 PLN
• Opis ramy: super lite carbon
• Widelec/amortyzator przedni: RockShox Reba RL-R
• Skok widelca: 100 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 100 mm
• Przerzutka tylna: Shimano Deore RD-M6100-SGS
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Manetki: Shimano Deore SL-M6100
• Hamulce: Shimano BR-MT410, 180mm
• Wspornik siodełka: BULLS

ROWERY Bulls

Superior XF 929 RC

• Cena: 17999.00 PLN
• Opis ramy: Carbon MTB Race Pro SU-01
• Widelec/amortyzator przedni: RockShox Recon Silver RL R
• Skok widelca: 100 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 100 mm
• Przerzutka tylna: SHIMANO SLX RD-M7100 Shadow Plus
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Opony: Schwalbe Racing Ralph Performance, 29x2.25", ADDIX
• Manetki: SHIMANO DEORE SL-M6100-IR RapidFire Plus, 12
• Hamulce: SHIMANO BL-M4100/BR-MT410
• Wspornik siodełka: ONE1 Race Alloy, SP 218, 30.9mm

ROWERY Superior

Corratec Revolution iLink Elite

• Cena: 17999.00 PLN
• Opis ramy: karbonowa Corratec Revolution iLink
• Widelec/amortyzator przedni: Rockshox Reba Motion Control 29"
• Skok widelca: 120 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 110 mm
• Przerzutka tylna: SRAM NX Eagle
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Kompletne koła: Mavic Crossmax 29"
• Opony: Schwalbe Hans Dampf
• Manetki: SRAM SL NX MMX Eagle
• Hamulce: SRAM Guide
• Wspornik siodełka: Kindshock E20i OD

ROWERY Corratec

Kross EARTH 3.0

• Cena: 17999.00 PLN
• Opis ramy: Carbon D84 SL
• Widelec/amortyzator przedni: ROCK SHOX REBA RL R
• Skok widelca: 100 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 100 mm
• Przerzutka tylna: SRAM GX LUNAR EAGLE
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Opony: SCHWALBE RACING RAY/RALPH 29
• Manetki: SRAM GX LUNAR EAGLE
• Hamulce: SRAM LEVEL TL
• Wspornik siodełka: ALUMINIUM/ (S- 30,9X350MM, M- 30,9X350MM, L- 30,9X400MM, XL- 30,9X400MM)

ROWERY Kross

Norco Revolver FS 2 100

• Cena: 20499.00 PLN
• Opis ramy: Hi-Mod Carbon
• Widelec/amortyzator przedni: RockShox SID SL Select
• Skok widelca: 100 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 100 mm
• Przerzutka tylna: SRAM NX Eagle 12spd
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Opony: Maxxis Rekon Race 2.25" 3C/TR/EXO
• Manetki: SRAM NX Eagle 12 MMX
• Wspornik siodełka: Norco SL Alu, 31.6mm

ROWERY Norco

Canyon Lux World Cup CF 7

• Cena: 20999.00 PLN
• Waga: 11.60 kg
• Widelec/amortyzator przedni: FOX 32 Step-Cast Performance Elite Remote
• Skok widelca: 100 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 100 mm
• Przerzutka tylna: Shimano Deore XT, 12s
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Kompletne koła: Reynolds TR309c XC / Reynolds TR289c XC, S12
• Opony: MAXXIS Ikon Exo 2.35"
• Manetki: Shimano Deore XT, 12s
• Hamulce: Shimano XT M8110
• Wspornik siodełka: Race Face Ride

ROWERY Canyon

LIV PIQUE ADVANCED PRO 29

• Cena: 21399.00 PLN
• Opis ramy: kompozyt Advanced max. rozmiar tarczy korbowodu 32t, max. rozmiar opony 29x2.25"
• Widelec/amortyzator przedni: Fox 32SC Float Performance, 100mm,
• Skok widelca: 100 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 100 mm
• Przerzutka tylna: Shimano Deore M6100
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Opony: Maxxis Recon Race, 29x2.25"", zwijane, Tubeless Ready, EXO, tubeless
• Manetki: Shimano Deore M6100
• Wspornik siodełka: Giant Contact Switch, regulowany, zdalna manetka

ROWERY LIV

Merida NINETY-SIX RC 5000

• Cena: 21999.00 PLN
• Opis ramy: NINETY-SIX RC CF4 III carbon
• Widelec/amortyzator przedni: RockShox Reba RL Air
• Skok widelca: 100 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 100 mm
• Przerzutka tylna: Shimano XT M8100 Shadow+
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Opony: Maxxis Rekon Race 29x2,25" zwijana TR EXO 120 TPI
• Manetki: Shimano SL -MT500-IL // Shimano Deore M6100
• Wspornik siodełka: MERIDA EXPERT TR LIGHT 30,9 mm, skok: S/M/L/XL - 100 mm

ROWERY Merida

NS bikes SYNONYM RC 2

• Cena: 21999.00 PLN
• Waga: 11.40 kg
• Widelec/amortyzator przedni: Fox Performance 32 Step Cast Float Grip
• Skok widelca: 100 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 100 mm
• Przerzutka tylna: Sram GX Eagle type 3
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Manetki: Sram NX Eagle
• Hamulce: Sram Level TL
• Wspornik siodełka: Race Face Aeffect R S,M-125, L,XL-150, 31,6mm

ROWERY NS bikes

Bianchi Methanol CV FS 9.3 XT/SLX 1x12sp

• Cena: 22799.00 PLN
• Opis ramy: Methanol CV FS
• Widelec/amortyzator przedni: Rock Shox Sid SL Select 29"
• Skok widelca: 100 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 100 mm
• Przerzutka tylna: Shimano XT RD-M8100-SGS Shadow
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Opony: Kenda Booster Pro 29x2.20
• Manetki: Shimano SLX 12sp
• Wspornik siodełka: Reparto Corse Carbon SB0, 350mm-15'', 400mm-17/21"

ROWERY Bianchi

Trek Supercaliber 9.7

• Cena: 22979.00 PLN
• Waga: 11.52 kg
• Opis ramy: Główna rama i widełki z włókna węglowego OCLV Mountain, IsoStrut, zwężana główka ramy, Knock Block, wewnętrzne prowadzenie linek Control Freak, Boost148, 60 mm skoku
• Widelec/amortyzator przedni: RockShox Reba RL, sprężyna SoloAir, tłumienie Motion Control, zdalna blokada, zwężana rura sterowa, przesunięcie 42 mm, Boost110
• Skok widelca: 100 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 60 mm
• Przerzutka tylna: Shimano XT M8100, długi wózek, maks. zębatka 51T
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Opony: Bontrager XR2 Team Issue, przystosowana do zastosowania bezdętkowego Tubeless Ready, ściana boczna Inner Strength, stopka z aramidu, 120 tpi, 29 x 2,20”
• Manetki: Shimano SLX M7100, 12-biegowa
• Wspornik siodełka: Bontrager Comp, ze stopu aluminium 6061, 31,6 mm, przesunięcie 8 mm, 330/40 mm długości

ROWERY Trek

Giant ANTHEM ADVANCED PRO 29 3

• Cena: 22999.00 PLN
• Opis ramy: kompozyt Advanced, max. rozmiar tarczy korbowodu 34T, max. rozmiar opony 29x2.4"
• Widelec/amortyzator przedni: RockShox Sid
• Skok widelca: 110 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 100 mm
• Przerzutka tylna: Shimano Deore RD-M6100
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Opony: Maxxis Recon Race 29x2.4, zwijana, Tubeless Ready, EXO
• Manetki: Shimano Deore SL-M6100
• Wspornik siodełka: Giant Contact Switch, regulowany, zdalna manetka S: 125mm skoku M: 125mm skoku L: 150mm skoku XL: 170mm skoku

ROWERY Giant

Specialized Epic Comp

• Cena: 25000.00 PLN
• Opis ramy: EPIC 11m
• Widelec/amortyzator przedni: SRAM FS SID
• Skok widelca: 100 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 100 mm
• Przerzutka tylna: SRAM GX Eagle
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Manetki: SRAM GX
• Hamulce: SRAM Level TL
• Wspornik siodełka: a-pro manic 100/125/150 skoku

ROWERY Specialized

Mondraker F-Podium Carbon

• Cena: 25299.00 PLN
• Opis ramy: F-Podium 29 Stealth Air Full Carbon
• Widelec/amortyzator przedni: Fox 34 Step Cast Float GRIP EVOL Performance
• Skok widelca: 110 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 100 mm
• Przerzutka tylna: Sram GX Eagle
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Kompletne koła: Mavic Crossmax 29
• Opony: Maxxis Rekon Race 29x2.35
• Manetki: Sram Trigger SX Eagle
• Hamulce: Sram Level T
• Wspornik siodełka: Onoff Sulfur

ROWERY Mondraker

Cannondale Scalpel Carbon 3

• Cena: 25499.00 PLN
• Opis ramy: BallisTec Carbon
• Widelec/amortyzator przedni: Lefty Ocho
• Skok widelca: 100 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 100 mm
• Przerzutka tylna: Shimano Deore XT
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Manetki: Shimano SLX
• Hamulce: Shimano Deore M6000 hydraulic disc, 160mm
• Wspornik siodełka: Cannondale 2, 7075 Alloy

ROWERY Cannondale

KTM SCARP MASTER

• Cena: 26899.00 PLN
• Waga: 10.90 kg
• Opis ramy: Scarp 29" Premium Carbon
• Widelec/amortyzator przedni: FOX 32 Float SC 29" Factory
• Skok widelca: 100 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 100 mm
• Przerzutka tylna: Shimano Deore XT M8100-12 SGS shadow+
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Kompletne koła: Mavic Crossmax 29 CL
• Opony: Schwalbe Racing Ralph Evo SuperRace TLE 57-622
• Manetki: Shimano Deore XT M8100-12
• Hamulce: Shimano Deore XT M8100 160mm
• Wspornik siodełka: KTM Team 30.9/400

ROWERY KTM

Pivot Match 4 Sl Race XT

• Cena: 30722.00 PLN
• Opis ramy: Mach 4 SL
• Widelec/amortyzator przedni: Fox Performance Stepcast 34
• Skok widelca: 120 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 100 mm
• Przerzutka tylna: Shimano XT M8100 SGS
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Kompletne koła: DT Swiss M1900
• Opony: Maxxis Ardent Race 29" x 2.2"
• Manetki: Shimano SLX M7100 ISPEC EV
• Hamulce: Shimano SLX M7100
• Wspornik siodełka: Fox Transfer Performance Elite 100mm (XS), 125mm (SM-LG), 150mm (XL)

ROWERY Pivot

Wilier Urta Hybrid

• Cena: 33492.90 PLN
• Widelec/amortyzator przedni: ROCK SHOX SID 120 MM
• Skok widelca: 120 mm
• Skok tylnego zawieszenia: 110 mm
• Przerzutka tylna: SHIMANO XT RD-M8100-SGS
• Ilość blatów i koronek: '1x12
• Kompletne koła: MICHE 966H
• Opony: VITTORIA SAGUARO 29X2.25" TUBELESS READY
• Manetki: SHIMANO SLX M7100
• Hamulce: SHIMANO BR-MT501
• Wspornik siodełka: DROP KS RAGEi

ROWERY Wilier