Szosowe grupy osprzętu SRAM (przewodnik)

Poznaj szosowe grupy osprzętu Sram - ich cechy oraz hierarchię. Przegląd napędów do rowerów szosowych, gravelowych i przełajowych.

Drukuj
Giant TCR Advanced SL 0 Disc (2021) Michał Kuczyński

Choć Sram swoją pierwszą szosową grupę osprzętu pokazał dopiero w 2004 roku, to obecnie jest w tej dziedzinie firmą o mocnej pozycji. Oferuje napędy w segmentach od klasy średniej do premium - jaka jest hierarchia szosowych napędów Srama i jakie są ich najważniejsze cechy?

Sram to amerykański producent napędów i komponentów rowerowych, który w swoim portfelu brandów ma takie marki jak Zipp, Rock Shox czy Avid. Firma niegdyś uznawana była za specjalistę przede wszystkim od MTB, natomiast mało kto wie, że swoją rynkową obecność Sram rozpoczął od produkcji manetek do rowerów szosowych - konkretnie rozwiązań dedykowanych do triathlonu. Potem nastąpił rozbrat z rowerami na cienkich kołach, jednak już w 2004 roku Sram powrócił na szosę prezentując swój własny kompletny szosowy napęd z rewolucyjną technologią DoubleTap, która jest stosowana w ich klamkomanetkach do dziś i polega na tym, że wszystkie działania wykonuje się jedną dźwignią - zarówno wrzuca, jak i zrzuca biegi. 

Sram dzierży pozycję globalnego wicelidera rynku napędów rowerowych, a wśród grup dedykowanych do rowerów szosowych jest jedną z trzech dużych firm - wraz z Shimano i Campagnolo oferuje po kilka grup napędowych do rowerów z barankiem. Mimo że pod względem wielkości sprzedaży niepodzielnie rządzi Shimano, Sram może pochwalić się mianem ,,rynkowego innowatora” - jako pierwszy pokazał szosową grupę z jednym blatem z przodu (Force CX1) oraz bezprzewodowy napęd szosowy (Sram eTap) oparty o własny, zakodowany protokół komunikacji, który nie podlega zakłóceniom. W tym artykule przygotowaliśmy dla Was hierarchiczne zestawienie napędów amerykańskiego producenta. Podzieliliśmy je na na grupy elektroniczne oraz mechaniczne. 

 

 

Zobacz również: 

 

 

Szosowe grupy osprzętu Sram - mechaniczne

Poniżej prezentujemy napędy mechaniczne, czyli te gdzie manetki zawiadują przerzutkami za pomocą linek. Prezentujemy je od najtańszych do najdroższych, choć w tym miejscu warto zaznaczyć, że Sram w swojej ofercie posiada jedynie napędy od klasy średniej wzwyż, natomiast rynek napędów do rowerów najtańszych totalnie został tu odpuszczony na rzecz Shimano. 

 

 

Sram Apex

Podstawowa grupa szosowa Srama występuje jedynie w wariancie 2x10 i z klasycznymi obręczowymi hamulcami. Do produkcji komponentów z tej serii wykorzystano mało wyszukane, ale sprawdzone i popularne materiały - stal, aluminium oraz plastikowe tworzywa. Klamkomanetki i przerzutki wykorzystują identyczne technologie działania, co grupy wyższe. Dostępne są dwie przerzutki tylne - z krótkim wózkiem, który radzi sobie z kasetami do 28 zębów oraz ze średnim wózkiem (WiFLi), który pozwala używać kaset do 32 zębów. Mechanizmy korbowe z tej grupy występują tylko w wersjach z kompaktowymi przełożeniami - 50/34 i 48/34. Apex zapewnia dobre działanie i pozwala korzystać ze charakterystycznej ergonomii, jaką oferują napędy Srama - zasady działania są tu identycznie, jak w grupach najwyższych, natomiast całość jest cięższa i ma ,,tylko” 10 biegów. 

Sram Apex 1

 

 

Apex oznaczony dopiskiem ,,1” to napęd z jedną tarczą z przodu, oczywiście pozbawiony przedniej przerzutki. Występuje w systemie 1x11, ale możemy wybierać między tańszą opcją klamkomanetek pod hamulce mechaniczne lub w opcji droższej pod hydrauliczne. Ciekawostką jest jednak fakt, że zaciski hamulcowe w zestawie z hamulcami hydraulicznymi są brandowane Sram, natomiast decydując się na wariant mechaniczny musimy wybierać coś z innych firm, albo Avidy (marka Srama). Natomiast nie znajdziemy w grupie zacisków obsługiwanych linką dedykowanych do grupy Apex. Szeroki jest wybór kaset, a przerzutka Apex1 obsługuje maksymalnie aż 42 zęby. Stąd do graveli dedykowana jest opcja 11-42, natomiast przy bardziej przełajowym zastosowaniu lub na teren płaski czy szosę odpowiednie będą pozostałe opcje stopniowania, czyli 11-26, 11-28, 11-32 i 11-36. Istotne podkreślenia jest konstrukcyjne podobieństwo przerzutki Apex1 do modeli z grup wyższych - m.in. obecność sprzęgła, które zapewnia dobrą stabilizację łańcucha i pewną pracę przerzutki na wertepach. 

Sram Rival 

Grupa napędowa Rival w obecnej generacji posiada dopisek 22. Rival 22 to napędy w systemie 2x11, a kolarze mają dodatkowo wybór między klamkomanetkami hydraulicznymi i hamulcami tarczowymi lub mechanicznymi, które są dedykowane do hamulców obręczowych. Bogaty jest wybór stopniowania przełożeń, bowiem mechanizmy korbowe występują w trzech opcjach 46/36, 50/34 oraz 52/36, a do tego wybierać można między kasetami 11-28 i 11-32. Rival 22 to napęd zdecydowanie dedykowany do rowerów szosowych, chociaż obecność korby 46/36 wskazuje, że na rynku decydują się na nią również przełajowcy. Bardziej terenowy charakter ma jednak Rival1. Szosowa ,,22” to grupa oferująca wysoką jakość pracy, ubraną w tańsze materiały (dominuje tu aluminium), niż kolejny w hierarchii Force. Bez obaw jednak o poziom i szybkość działania - Sram słynie z tego, że różnice między grupami są naprawdę niewielkie. Największe są w masie i wyglądzie komponentów. 

Sram Rival1

 
 

 

Analogicznie jak w przypadku Apexa, tak również w Rivalu jego wersja z jednym blatem z przodu to Rival1. Napęd działa w systemie 1x11 i też posiada dwie opcje - pod hamulce hydrauliczne tarczowe lub mechaniczne. Oczywiście mechanizm zmiany biegów jest jedynie w prawej klamce, lewa jest go pozbawiona. Mechanizm korbowy pod jedną tarczę z przodu ma duży przekrój rozmiarów blatu do wyboru - od 38 do 50 zębów, stopniowane co 2 zęby. Kaset jest aż 5 - to model oznaczony kodem PG-1130, czyli ten sam, który jest dedykowany do Apex1. Mamy tu więc typowo gravelową 11-42 oraz pozostałe do szosowo-przełajowego zastosowania: 11-26, 11-28, 11-32 i 11-36. Bardzo istotne jest jednak to, że przerzutka Rival1 występuje z dwóch opcjach - z długim i średnim wózkiem. Ten pierwszy przeznaczony jest do kasety 11-42, natomiast do pozostałych dedykowany jest wózek średni.

Sram Force

 

 

Na samym początku obecności Srama na rynku napędów szosowych grupa Force była tą najwyższą. Obecnie o oczko wyżej w hierarchii jest Red, ale Force zapewnia w zasadzie identyczne parametry działania, tyle że - jak zawsze w takich przypadkach - waży nieco więcej. Zastosowane materiały to wprawdzie technologiczny szczyt, włącznie z karbonem w wózkach przerzutek, dźwigniach klamkomanetek oraz korbach, jednak nadal nie są to tak odchudzone komponenty i wysublimowane technologie obróbki, jak przypadku części z grupy Red. Grupa Force to system 2x11 (Force 22) i występuje zarówno w wersji pod hamulce hydrauliczne tarczowe, jak i w wariancie pod mechaniczne obręczowe. Tylna przerzutka posiada dwie opcje długości wózka: WiFLi, który współpracuje z kasetą do 32 zębów oraz krótkim - do 28 zębów. Do systemu 2x11 dostępne są aż 4 kasety: 11-25, 11-26, 11-28 oraz 11-32. Mechanizmy korbowe występują we wszystkich popularnych kombinacjach zębatek: 46/36, 50/34, 52/36, 53/39. Ciekawostką jest fakt, że - mimo iż grupa ma 11 biegów od kilku lat - Sram wciąż podtrzymuje produkcję napędu 2x10 - kupimy zarówno klamkomanetki i przerzutki pod 10 biegów. 

Sram Force1

 

 

Grupa Force1 to napęd, który wszedł na rynek jako pierwszy szosowy osprzęt z jedną tarczą z przodu - wówczas stworzony z myślą o rowerach przełajowych. Stąd nazywał się pierwotnie Sram Force CX1. Natomiast obecnie, na fali rozwoju segmentu rowerów szosowych i szutrowych z napędami jednorzędowymi, Force1 jest uniwersalnym osprzętem w systemie 1x11 do szosówek, graveli i przełajówek. Jest dostępny wyłącznie w wersji pod hydrauliczne hamulce tarczowe. Precyzyjne dostosowanie napędu do uprawianej dyscypliny kolarstwa umożliwia mnogość dostępnych kaset i zębatek korb. Tarcze z przodu występują w wersjach od 38 do 54 zębów, z wyłączeniem 48T (poza tym, skoki co 2 zęby), a kaset jest aż 6: 11-25, 11-26, 11-28, 11-32, 11-36 oraz 10-42. Pierwsze 5 wchodzi na klasyczny bębenek szosowy 11s, natomiast ta ostatnia wymaga bębna Sram XD. Aby zapewnić dobre i błyskawiczne działanie na małych kasetach Sram w Force1 oferuje aż 3 długości wózka przerzutki: krótki do 28 zębów, średni do 36 oraz długi do 42. Przerzutka - wzorem Apex1 i Rival1 ma oczywiście sprzęgło, które napina łańcuch odpowiednio mocno do potrzeb jazdy w terenie. Poza tym - od strony materiałów - Force1 korzysta z identycznych rozwiązań, co grupa Force22. 

Sram Red (już nieprodukowany)

 
 

 

Topowa szosowa grupa napędowa Srama występowała zarówno w wersji pod hamulce hydrauliczne tarczowe, jak i obręczowe. Działa w systemie 2x11 i jest pokazem technologicznych możliwości amerykańskiego producenta. W konstrukcjach poszczególnych komponentów znajdziemy sporo karbonu z różnymi ciekawymi rozwiązaniami - np. puste ramiona i pająk w korbie (Exogram) - patent obniża oczywiście masę, ale jednocześnie podnosi sztywność. W Redzie znajdziemy więcej takich smaczków - jak choćby kółka przerzutki kręcące się na łożyskach ceramicznych. Bardzo interesująca - i będąca głównym zbijaczem wagi względem Force’a jest sama kaseta. Wykonana w technologii PowerdomeX, czyli wycinana z jednego bloku stali (konkretnie 9 z 11 zębatek) - jest bardzo lekka i sztywna. W kwestii korb mamy identyczny wybór jak w Force’ie: 46/36, 50/34, 52/36, 53/39, natomiast kasety występują w opcjach: 11-25, 11-26, 11-28, 11-30, 11-32. Dwie ostatnie wymagają przerzutki WiFLi, czyli ze średnim wózkiem, natomiast pozostałe obsługuje wózek krótki. Ciekawostką - podyktowaną głównie potrzebami zawodników - jest fakt, że dostępnych jest aż 7 długości ramion korb. Tu wybór rośnie na przestrzenii grup - zaczyna się od 3 długości w Apex, w kolejnych grupach jest coraz większy i kończy się właśnie na 7 w Redzie. 

Szosowe grupy osprzętu Sram - elektroniczne

 

 

Sram zawsze zaskakuje rynek rewolucyjnymi innowacjami, które bardzo często po jakimś czasie stają się powszechnie obowiązującymi standardami. Tak też jest w przypadku elektronicznych grup napędowych Srama - eTap. Ich cechą rozpoznawczą i główną różnicą względem technologii konkurencji (Di2 Shimano oraz EPS Campagnolo) jest działanie w systemie CAŁKOWICIE bezprzewodowym. Oznacza to brak kabelków w rowerze, znacznie szybszy i prostszy montaż oraz większą wizualną czystość roweru. Minusem jest obecność baterii w każdym elemencie - klamkomanetkach i obu przerzutkach. Pierwszą generacją elektronicznego napędu Srama był Sram Red eTap, natomiast obecnie zastąpiły go trzy grupy szosowe w systemie AXS i ich gravelowe wcielenia XPLR - i to właśnie je opisujemy poniżej. 

Sram Rival eTap AXS

 
 

 

Sram Rival w elektronicznej i bezprzewodowej wersji to ,,podstawowa” grupa w rodzinie eTap AXS. Poza tym, że mamy do czynienia z napędem pozbawionym linek, względem mechanicznych grup, różnic jest jednak znacznie więcej. Przede wszystkim Sram Rival eTap AXS to grupa 2x12 lub 1x12, czyli w kasecie znajdziemy o jeden bieg więcej. Dużą różnicą jest też fakt, że najmniejsza koronka w kasetach do AXS ma 10 zębów, a nie 11, jak to miało miejsce w przypadku grup mechanicznych. Do nich potrzebny jest oczywiście inny bębenek w kołach - system nazywany przez Srama XDR. Dzięki ostatniej koronce kasety, która jest mniejsza o około 10%, znacznie mniejsze mogą być przednie tarcze w mechanizmach korbowych. W przypadku Rivala dostępne są dwurzędowe mechanizmy korbowe 46/33 i 48/35, natomiast przy 1x wybierać możemy między tarczami 40 lub 46T. Dostępne są też korby z pomiarem mocy oraz wersja do graveli z szerszą osią suportu. 

 

 

Rival eTap AXS to ergonomiczna i ciekawa grupa, która różni się od droższych AXS'ów bardziej plastikowym wykończeniem oraz brakiem możliwości dołożenia blipów (dodatkowych guzików do zmiany biegów doklejanych w wybranym miejscu na kierownicy). Dostępne są tylko hydrauliczne hamulce tarczowe. Natomiast mamy wybór między dwoma przerzutkami - jest wersja szosowa (do kaset z maksymalnie 36T) oraz XPLR do graveli, która obsługuje kasetę z serii XPLR o rozpiętości 10-44. Szosowe kasety występują z kolei w dwóch opcjach:10-30 i 10-36. Wyróżnikiem nowych 12-rzędowych napędów jest też łańcuch Flattop, który jest płaski na górze i występuje w całej rodzinie szosowych napędów eTap AXS.

Sram Force eTap AXS

 
 

 

Sram Force eTap AXS to bardziej zaawansowana grupa osprzętu, która różni się od Rivala lepszymi materiałami i bogatszą listą wariantów oraz opcji. Wśród korb dwublatowych znajdziemy trzy opcje zębatek: 48/35, 46/33, 43/30, przy czym warto pamiętać, że blat 48 i 10T z tyłu to podobne przełożenie, jak w przypadku klasycznego 53x11T. Kasety z kolei dostępne są 4 i mają rozpiętość: 10-26, 10-28, 10-33 i 10-36. Zakres przełożeń i ciasne stopniowanie to ogromna zaleta elektronicznego Force’a. Z kolei korby z jednym blatem dostępne są w rozmiarach od 36 do 48 zębów (skoki co dwa zęby). Warto jeszcze dodać, że napędy Rival, Force i Red eTap AXS są kompatybilne z przerzutkami MTB AXS - dzięki temu można zbudować gravela z kasetą Sram Eagle 10-50/52, przerzutką dedykowaną do MTB (Sram Eagle AXS), które będą obsługiwane przez szosowe klamkomanetki. Poza tym, Force eTap AXS dostępny jest zarówno w zestawie pod hydrauliczne hamulce tarczowe, jak również pod klasyczne mechaniczne hamulce. Tutaj także mamy opcję kupna korby z wbudowanym pomiarem mocy. Podobnie jak w Rivalu, w grupie Force eTap AXS również przygotowano gravelową opcję XPLR - z kasetą 10-44 i dedykowaną do niej przerzutką tylną

Sram Red eTap AXS

 
 

 

Topowa elektroniczna grupa Srama to najdroższy i najbardziej zaawansowany dostępny na rynku napęd w kolekcji amerykańskiego producenta. Posiada identyczne rozwiązania i zasady funkcjonowania, co Force AXS, zresztą jest z nim zamiennie kompatybilny. Oczywiście Red jest dodatkowo odchudzony, ponieważ do jego komponentów zastoswano jeszcz bardziej wysublimowane materiały i metody ich obróbki. Z punktu widzenia klienta główną różnicą jest występowanie korby 1x w wersji aero (do triathlonu i jazdy na czas). Poza tym, wszelkie zasady działania i inne kwestie wypadają podobnie - wyraźnie lżejsza jest korba oraz przede wszystkim kaseta, która powoduje największe wagowe różnice między grupami eTap AXS. Co do ogólnych zasad, Red również jest systemem 1x12 lub 2x12 i tutaj też możemy wybierać między hydraulicznymi hamulcami tarczowymi lub wariantem mechanicznym. Dostępne są trzy kasety - 10-28,10-26 i 10-33, czyli odpada najbardziej łagodne stopniowanie, które mamy w Force. W mechanizmach korbowych jest podobnie, odpada najbardziej kompaktowa wersja i są dwie opcje zębatek 2x do wyboru - 48/35 i 46/33. Z kolei w korbach 1x dostępne są następujące blaty: 36, 38, 40, 42, 44, 46 i 48 zębów. Podobnie, jak w tańśzych grupach AXS, również w Red jest przerzutka i kaseta XPLR.

 

Zobacz również:

 

 

Inne komponenty i standardy Srama

Poza wymienionymi grupami napędowymi, w kolekcji Srama występują też dodatkowe komponenty pozagrupowe. Głównie są to korby lub specjalne manetki i akcesoria do jazdy na czas. Poza tym, w mechanicznych grupach napędowych znajdziemy też manetki na prostą kierownicę, które stosowane są w rowerach typu fitness. Warto też dodać, że standardy suportów w mechanizmach korbowych Srama to GXP i BB30 w grupach podstawowych, natomiast w droższych poza GXP i BB30 znajdziemy też warianty PF30. Z kolei w topowych Red i Force eTap AXS znajdziemy już nowy standard Sram DUB.