Spis treści:
Bogactwo i atrakcyjność regionu opisaliśmy w artykule: Południowy Tyrol na rowerze: co, gdzie i jak?. Serię mini przewodników, w której przedstawiamy trasy rowerowe Południowego Tyrolu zaczynamy od ścieżek w dolinach, które swoim charakterem najbardziej przypadną do gustu rowerzystom rekreacyjnym, nastawionym na typową turystykę na dwóch kółkach. Ścieżki położone w dolinach są dostępne tuż po ustaniu zimy, już od wczesnej wiosny, a sezon trwa zazwyczaj aż do późnej jesieni. To idealne trasy dla całych rodzin oraz osób chętnych na mniej wymagające i łatwiejsze wycieczki. Istotnym walorem Południowego Tyrolu jest także fakt, że region słynie z doskonałej pogody, gdyż słońce świeci tu podobno aż 300 dni w roku. Rowerowe trasy oferują piękne widoki, a w przerwach od jazdy warto skupić się na architekturze, ludziach i panujących zwyczajach. Ulokowana na pograniczu prowincja oferuje bowiem niezwykłą mieszankę kultur, która stanowi o jej oryginalności i niepowtarzalności.
Trasa 1 - Ścieżka rowerowa Brennero – Bolzano
Długa na 96 km trasa rowerowa przez dolinę Valle Isarco/Eisacktal to doskonała propozycja dla miłośników pięknych widoków. Prowadzi przez malownicze wzgórza i małe miasteczka. Dobrze oznakowana trasa pozwala śmiało skupić się na jeździe i podziwianiu okolicy oraz lokalnych skarbów kulturowych. Początek trasy prowadzącej z Brennero/Brenner do stolicy prowincji (Bolzano/Bozen) zlokalizowany jest na przełęczy Brennerpass. Stąd ścieżka rowerowa prowadzi dawną trasą kolejową. Początkowe kilometry to lekka i komfortowa rozgrzewka, ponieważ trasa wiedzie delikatnie w dół aż do Vipiteno/Sterzing. Dalej ścieżką rowerową jedziemy częściowo w terenie płaskim, a częściowo po lekko unoszącej się drodze, gdzie trud pedałowania pod górę rekompensuje przejazd przez malownicze wioski i maleńkie przysiółki. Tym sposobem dociera się do wartej odwiedzenia twierdzy Franzensfeste (Festung Franzensfeste), która została wzniesiona za Cesarza Franciszka I by chronić ważny szlak handlowy z Wenecji do Tyrolu. Jadąc dalej miniemy małe jezioro Vahrner See i przez szlak kasztanowy dotrzemy aż do historycznego klasztoru Neustift (Kloster Neustift) i dalej aż do miasta Bressanone/Brixen. Na odcinku z Bressanone do Bolzano ukształtowanie terenu znowu pozwoli odsapnąć i pojechać nieco szybciej, a droga prowadzi przez wąski pas doliny Valle Isarco. Przystanek warto zaplanować jeszcze w Chiusa/Klausen, miasteczku artystów słynącym ze wzgórza, na którym znajduje się klasztor Säben (Kloster Säben). Dalsza droga prowadzi ścieżką rowerową aż do Bolzano. Warto pokonać całą prezentowaną trasę, a przy transferach z i do miejsca pobytu skorzystać z sieci połączeń kolejowych i autobusowych. W ofercie stworzonej z uwzględnieniem potrzeb turystów znajdują się specjalne bilety (bikemobil Card - pisaliśmy o nich w pierwszym tekscie z tej serii) dzięki którym na pewno wraz z jednośladem dotrzemy na miejsce.
Trasa 2 - Via Claudia Augusta
Biegnąca starą rzymską drogą trasa wzdłuż rzeki Etsch to niewątpliwie jedna z najciekawszych atrakcji turystyki rowerowej w regionie. Nazywana jest też najłatwiejszą rowerową przeprawą przez Alpy. Via Claudia Augusta to szlak rowerowy, który przebiega drogą zbudowaną i używaną przez rzymian jako przeprawa przez Alpy. Cesarska droga prowadzi z Quarto d'Altino koło Wenecji aż do Dunaju. My natomiast skupiamy się na południowotyrolskim odcinku tego szlaku, który liczy aż 138 km i przebiega łatwymi technicznie asfaltowymi oraz szutrowymi drogami. Gospodarze regionu proponują rozbicie trasy na dwa etapy. Jeden 80 km od jeziora Reschensee do Merano/Meran i drugi 58 km od Merano/Meran do Salorno/Salurn. Oba odcinki można też w różnych wariantach skrócić lub uprościć w dowolnym momencie korzystając z kolei Vinschgerbahn. Jako atut regionu wymienia się również możliwość skorzystania z sieci wypożyczalni rowerów zlokalizowanych na różnych dworcach kolejowych, które można pobierać i oddawać w dowolnych punktach sieci. Śmiało można tu więc planować rowerowe wycieczki nawet nie zabierając własnego roweru.
Via Claudia Augusta - odcinek 1
Trzymając się umownego podziału na dwa etapy, trasę zaczynamy w miejscowości Resia/Reschen na przełęczy Passo di Resia/Reschenpass. Warto od razu zatrzymać się przy jeziorze Lago di Resia/Reschensee, gdzie spod wody wyłania się piękna wieża kościelna, której widok robi interesujące wrażenie. Dalej trasa biegnie w dół wzdłuż brzegów jeziora Haidersee, przez Burgusio/Burgeis z widokiem na wioskę Malles/Mals i jej siedem romańskich kościołów oraz przez średniowieczne miasteczko Glorenza/Glurns. Warto mieć czujne oko, gdyż cała trasa obfituje w malownicze widoki oraz zabytki architektury sakralnej oraz zamki. Jadąc dalej wjeżdżamy w bardziej płaski fragment trasy, przejeżdżamy przez Prato/Prad i bramę parku narodowego Stilfserjoch, marmurową wioskę Lasa/Laas, by wspiąć się w górę do Covelano/Göflan i podążać przez malownicze sady owocowe do Laces/Latsch. Od Laces czekają nas kolejne atrakcje - podążamy bowiem w kierunku zamku Kastelbell (Schloss Kastelbell) i wczesnochrześcijańskiego kościółka św. Prokulusa (Prokuluskirchlein) w Naturno/Naturns. Etap pierwszy kończy się w Merano/Meran. Trasa biegnie w większości po płaskim lub w dół i choć - zważywszy deniwelację terenu - z pewnością dałoby się pokonać 138 km jednego dnia, to warto podzielić ten dystans na dwa i pozostawić sobie więcej czasu na przerwy poświęcone zwiedzaniu.
Via Claudia Augusta - odcinek 2
Drugi, 58-kilometrowy odcinek wyprawy startuje z Merano i prowadzi najpierw przez miejscowości Marlengo/Marling, Lana, Nalles/Nals i Andriano/Andrian. Następnie przejeżdżamy na trasę doliny Etschtal (Etschradweg), która prowadzi aż do Bolzano, czyli stolicy regionu Południowego Tyrolu. Dla fanów fortyfikacji i zamków cenna będzie informacja, że na południe od Merano znajduje się region będący największym skupiskiem twierdz w Europie: warto tu wymienić Hocheppan (Burg Hocheppan) w Missiano/Missian, Maultasch (Burg Maultasch) koło Terlano/Terlan, czy też zamek Sigmundskron (Schloss Sigmundskron) koło Firmiano/Firmian. Nasza rowerowa trasa prowadzi zachodnim obrzeżem Bolzano. Za stolicą prowincji, jako znaczące historycznie miejsca, należy wymienić średniowieczne Egna/Neumarkt, z jedyną w Południowym Tyrolu udokumentowaną rzymską stacją postojową Endidae oraz leżące na granicy obszarów językowych miasteczko Salorno. Koło Salorno kończy się zresztą południowotyrolski odcinek Via Claudia Augusta, szlaku prowadzącego dalej do Ostiglia koło Werony, czyli Quarto d'Altino koło Wenecji.
Trasa 3 - Ścieżka rowerowa Doliny Pustertal
Ścieżka rowerowa doliny Pustertal (Pustertaler Fahrradweg) to propozycja dla wielu rowerzystów. Nadaje się w szczególności na rodzinne wycieczki rowerowe i wyprawy dla początkujących, ale jest popularna również wśród zaawansowanych cyklistów. Niewątpliwą jej zaletą jest fakt, że przebiega przez szczególnie malowniczą dolinę i pozwala nacieszyć się krajobrazem nie męcząc przy tym zanadto. Gospodarze z Południowego Tyrolu wydzielili z Pustertaler Fahrradweg 3 odcinki, które można traktować jako osobne trasy, albo, jeśli kondycja i czas nam to umożliwią, w jedną dłuższą trasę. Dodatkowo, dobrze zorganizowana komunikacja kolejowa pozwala na sprawne poruszanie się pociągami pomiędzy miejscami startu i mety poszczególnych odcinków. Ich miejsca początku oraz końca zostały przemyślane specjalnie pod tym kątem.
Pierwszy odcinek o długości 25,5 km jest zupełnie płaski. Asfaltowa trasa rowerowa rozpoczyna się w Rio di Pusteria/Mühlbach i prowadzi przez miasteczka Vandoies di Sotto/Niedervintl, Vandoies di Sopra/Obervintl, Chienes/Kiens, Casteldarne/Ehrenburg oraz San Lorenzo di Sebato/St. Lorenzen do Brunico/Bruneck.
Kolejny fragment ścieżki rowerowej Doliny Pustertal ma długość 33,5 km i jest również poprowadzony przez płaskie drogi. Z powodzeniem można go polecić każdemu rowerzyście. Startuje z Brunico i prowadzi dalej przez Perca/Percha, Valdaora di Sotto/Niederolang, Valdaora di Mezzo/Mitterolang i Valdaora di Sopra/Oberolang, Novale/Ried, Villabassa/Niederdorf i Dobbiaco/Toblach aż do San Candido/Innichen.
Trzeci odcinek jest najdłuższy, dystans do pokonania wynosi 44 km, natomiast jego minimalną trudność zapewnia fakt, że droga prowadzi w dół. Z tego powodu na tą trasę często decydują się rodziny z dziećmi. Ten fragment Pustertaler Fahrradweg biegnie od San Candido przez Versciaco/Vierschach do Prato alla Drava/Winnebach, gdzie przecina się austriacko-włoską granicę. Dalej ścieżka prowadzi wzdłuż rzeki Drawy (Drau) do Lienz. Do punktu początkowego najlepiej wrócić oczywiście pociągiem.
Z racji sporej łatwości całej trasy Pustertaler Fahrradweg można śmiało próbować pokonać ją na jeden raz, szczególnie, że końcowy fragment pokonywany na zmęczeniu całym dniem w siodle prowadzi z góry. Jeśli jednak trasa okaże się zbyt długa, część z niej można pokonać pociągiem.
Trasy Południowotyrolskiego Szlaku Winnego
Dla miłośników wina i rowerów przygotowano 3 obowiązkowe wręcz trasy. Obligatoryjna dla powyższej grupy propozycja skierowana jest oczywiście do każdego rowerowego turysty. Regionalna inicjatywa Bike and Wine oferuje możliwość wzięcia udziału w trzech wyprawach smakowych wzdłuż południowotyrolskiego szlaku winnego Südtiroler Weinstraße, wypełnionych w przerwach od jazdy, wycieczkami po winnicach i degustacjami w winiarniach. Każda trasa przebiega przez inny obszar i jest otoczona atrakcyjnymi zabytkami architektury i - oczywiście - winnicami. Nieodzownym elementem tego typu turystyki jest kosztowanie wina, z którego słynie każdy z odwiedzanych regionów. Różne warunki klimatyczne i stopień nasłonecznienia upraw winorośli powoduje, że każda trasa zapewnia inne doznania, zarówno te rowerowe, jak i degustatorskie. Trasa północna przez Bolzano/Bozen, pozwala skosztować pysznego Lagrein i Sauvignon. Trasa w centrum (środkowa) oferuje z kolei degustację Pinot Bianco i Schiava. Szlak na południu do Termeno/Tramin to okazja do smakowania Pinot Nero i słynnego Gewürztraminer, nazwanego na cześć miasta. Trzy szlaki rowerowe biegną wzdłuż Szlaku Winnego Południowego Tyrolu przez największą w prowincji strefę uprawy winorośli. Wzdłuż trasy znajdują się liczne winnice i winiarnie, w których można spróbować lokalnych win.
Trasa Północna
Północna trasa rowerowa ma swój początek przy placu Waltherplatz, w historycznym centrum Bolzano/Bozen i prowadzi przez obszar, z którego wywodzi się szlachetne czerwone wino St. Magdalener oraz autochtoniczny szczep Lagrein. Przebiega przez Cardano/Kardaun oraz przez Rencio/Rentsch i wiedzie dalej dzielnicą Gries do Terlano/Terlan, Vilpiano/Vilpian i Nalles/Nals. Od terenów upraw San Maurizio/Moritzing (za Gries) droga prowadzi wzdłuż okazałych posiadłości i arystokratycznych rezydencji. Koło Vilpiano trasa przechodzi na drugą stronę doliny do Nalles. Po drodze warto jeszcze zwolnić w wiosce winiarzy Andriano/Andrian. Dalej szlak podąża w kierunku Frangarto/Frangart i do zamku Sigmundskron (Schloss Sigmundskron). Powrót przez Andriano i Frangarto do Bolzano. Zaproponowana pętla ma 45 km, jeśli ktoś zechciałby nieco skrócić trasę, można śmiało początkowy odcinek, między Bolzano a Terlano, przejechać pociągiem. Na trasie znajduje się szereg winotek i winiarni, w których można degustować takie wina jak Lagrein, St. Magdalener i Sauvignon.
Trasa Środkowa
Najkrótsza z trzech proponowanych tras rowerowych Bike & Wine zamyka się w interesującą, 23-kilometrową pętlę, która prowadzi przez najbardziej znane i najpiękniejsze historyczne wioski winiarzy, należące do południowotyrolskiego szlaku winnego Südtiroler Weinstraße. Trasa Środkowa rozpoczyna się w Caldaro/Kaltern, na placu przed dwoma dużymi winiarniami, czyli Kellerei Kaltern oraz Erste + Neue Kaltern. Tuż po wyruszeniu z Caldaro szlak przebiega przez las do dwóch jezior Montiggler Seen, by dowieźć nas do Cornaiano/Girlan, historycznej wioski winiarzy, w której piwnice z winami zajmują większą powierzchnię niż sama wioska. Kolejne mijane miejscowości to S. Paolo/St. Pauls oraz S. Michele/St. Michael. Warto zwiedzić miejscowe winiarnie, gdyż tamtejsze wina są szczególnie cenione za swoje walory. Stamtąd wracamy z powrotem do Caldaro, które stanowi początek i koniec Trasy Środkowej i jest jednocześnie najbardziej znaną wioską winiarzy w centralnej części Südtiroler Weinstraße. Tutaj, już po skończonej jeździe, warto skusić się na degustację wybornego Pinot Bianco (Weißburgunder) oraz słynnego szlachetnego trunku opatrzonego etykietą z napisem Kalterer See.
Trasa Południowa
Południowa trasa rowerowa prowadzi przez słynne wioski winiarzy. Rozpoczyna się w historycznej wsi Cortaccia/Kurtatsch i biegnie koło „pra-winorośli”, zasadzonej z odłożonego pędu w wiosce Magrè/Margreid w 1601 roku. Dalej odwiedza Cortina all'Adige/Kurtinig, która ze względu na nękające wioskę liczne powodzie, potocznie nazywana jest „małą Wenecją”. Kolejna miejscowość na szlaku to Salorno/Salurn – wysunięta najbardziej na południe gmina całej prowincji. Wracamy natomiast przez Egna/Neumarkt, gdzie zlokalizowane są najlepsze parcele pod uprawę szczepu Pinot Nero (Blauburgunder). Dalej, przez Ora/Auer, docieramy do Termeno/Tramin. Od niemieckiej nazwy wioski – Tramin – nazwano autochtoniczny szczep Gewürztraminer, dający w macierzystym regionie zbiory najwyższej jakości. Cała trasa liczy 40 km, w razie potrzeby jej skrócenia, odcinek między Salorno a Ora można przejechać pociągiem.
Więcej informacji o wycieczkach w Południowym Tyrolu znajdziecie na stronie: suedtirol.info
