Orbea Alma 27,5 vs 29

Spis treści:

Geometria
Wrażenia z jazdy
Wnioski

Długo zastanawiałem się jaki nadać tytuł temu artykułowi, aby już w pierwszych słowach nie zdradzić jego finału. Zastanawiałem się jaką postawić tezę po wrażeniach z jazdy testowanymi rowerami z hiszpańskiej stajni Orbea. Z pomocą przyszła mi wypowiedź Joe Graney'a z Santa Cruz Bicycles: „Można zrobić słabego 29era, można zrobić słabego 27,5calowca, można zrobić słaby rower 26, ale każdy z nich można też zrobić dobrze”. Graney w jednym krótkim zdaniu oddał kwintesencję moich przemyśleń, dlatego tak też brzmi teza tego artykułu.

Rozmowy nad wyższością dużego koła nad małym czy średnim lub odwrotnie najzwyczajniej mija się z celem. Wszystkie te maszyny to przecież rowery górskie. Ważniejsze jest rozpatrywanie sprzętu w kategoriach użytkowych. Który z nich jest szybki, który sztywny, który wygodny, który jest dopasowany, który łatwo pokonuje ciężki teren, na którym dobrze się pedałuje, a na którym pedałowanie jest jak deptanie kapusty. Każda z tych cech może być przypisana do sprzętu niezależnie od wielkości koła.

Geometria

Pod moje nogi trafiły dwa egzemplarze Orbea Alma na podobnym wyposażeniu, lecz z różnymi kołami: 650b i 29er. Oba rowery posiadały ramy w rozmiarze M, przeznaczone dla osób o wzroście 165 -180 cm. Różnice między tymi konstrukcjami to o 8 mm dłuższa efektywna górna rura dla ramy 29era. W 29calowcu dłuższe o 13 mm są też widły. Główka ramy z kolei o 5 mm wyższa jest w 650b. Z przyczyn technicznych w 29erze o całe 14 mm dłuższa jest baza kół.

Poza tym mamy tutaj ten sam przekrok dla obu konstrukcji w wysokości 747 mm, oraz te same kąty ramy: 70,5 i 73,5 stopni odpowiednio dla główki ramy i rury podsiodłowej. I tutaj ujawnia się pierwsza niewidoczna różnica. W ramie na dużych kołach rura podsiodłowa jest wygięta, aby zachować wystarczający i równy odstęp pomiędzy ramą a oponą. Pomimo że odległość punktów krańcowych podsiodłówki ma katalogowe 73,5 stopnie, to efektywne załamanie jest trochę większe. To sprawia, że siodełko wędruje nam dalej przy tym samy rodzaju sztycy i ustawieniu co 27,5”. Dlatego aby zachować korzystne ustawienie dla tej samej osoby, sztyca w 29erze powinna być bez offsetu, a w rowerze 27,5-calowym z offsetem.

Wrażenia z jazdy

Jedna i druga Alma została wyposażona w opony Hutchinson Python. Ta mniejsza w nową wersję francuskiego mistrza o szerokość 2.2, a większa w tradycyjną szerokość 2.1. Różnica niewielka pod względem matematycznym, wyraźnie zauważalna optycznie, okazała się mocno odczuwalna podczas jazdy. Można by wnioskować, że duże koło przy węższej oponie będzie zachowywało się podobnie jak o półtora cala mniejszy odpowiednik na szerszym Pythonie. Na pewno nie jest tak w przypadku komfortu pochłaniania małych drgań. Tutaj wersja 2.2 jest zdecydowanie lepsza, a większa objętość dokładnie pochłania małe nierówności, których nie jest w stanie wyłapać amortyzator. Istotną różnicą były inne kierownice, które w dużym stopniu wpływały na charakter jazdy. Alma 650b była wyposażona w giętą kierownicę o lekkim wzniosie i znaczącym gięciu. Twenty-niner miał zamontowaną z kolei szerszą kierownicę płaską o lekkim gięciu 5 stopni, co podkreślało jego stanowcze zachowanie w terenie, zupełnie inne od nerwowej 650b.

Kilka razy zmieniałem rowery, wyłapując wszystkie plusy i minusy jednej i drugiej konstrukcji. Duże koło w tej specyfikacji było bardzo stabilnym rowerem, łatwym w prowadzeniu. Na te właściwości z pewnością wpływała 29-calowa średnica koła, ale też większa baza kół, dłuższe tylne widełki i szeroka płaska kierownica. Na 29erze jechało się łatwo, a rower idealnie leżał pod nogą.

Wersja 27,5-calowa na samym początku była nerwowa. Pierwsze metry były irytujące, bo rower uciekał na technicznych, stromych podjazdach. Dopiero po chwili okiełznania i wyczucia zaczął oddawać pełną energię. Z czasem nie zauważałem znaczących różnic przy pokonywaniu tej samej trasy. Tak samo szybko jechałem pod górkę, po płaskim, do tego samego miejsca wjechałem pod bardzo stromy podjazd.

Różnice zaczęły być widoczne natomiast na technicznych, krętych zjazdach, gdzie krótsza rama 27,5-calowej konstrukcji lepiej się składała. Nie przypisuje tutaj różnicy mniejszej średnicy koła. To bardziej sprawa mniejszej ramy, z krótszymi tylnymi widełkami i węższą giętą kierownicą. Duża różnica jest wtedy, kiedy atakujemy nierówny teren na wprost. Duże koło znacznie lepiej pokonuje nierówności, 650b nurkuje w większych dołkach. Nierówności o których piszę stanowił bardzo trudny teren, gdzie średnio wyszkolony zawodnik miałby problemy z pokonaniem go niezależnie od wielkości koła w swoim rowerze.

Inną sprawą jest fakt, że 29tka w tej specyfikacji szła jak czołg, pokonując wszystkie dziury czy uskoki. Nie było możliwości znaczącej korekty toru jazdy, co mnie nie martwiło, ponieważ duże koło przechodziło przez przeszkody bezproblemowo. Alma 650b pomimo delikatnie gorszego kąta natarcia i zejścia pokonywanych nierówności dawała możliwość szybkiej zmiany toru jazdy, ominięcia dołka, podskoczenia, zrobienia bunny hopa tak, że wynik sekundowy dla dwóch rowerów na wybranej sekcji był identyczny. Zmieniał się tylko styl jazdy.

Wnioski

Podsumowując, wielkość koła to jedna ze składowych, które mają wpływ na charakter roweru. Najważniejszą sprawą jest waga, geometria i dopasowanie do zawodnika. Nawet dobrze skrojony rower nie będzie dynamiczny i szybki, kiedy jego wynik osiąga 12 kilogramów i więcej.

Testowana Alma posiadała bardzo dobre koła Ritchey WCS o wadze 1668 i 1587 gramów odpowiednio dla 29 i 27,5 cali. W obu przypadkach opony ważyły około 700 g na sztukę, co powoduje, że pomimo bardzo dobrych parametrów sztywności kół i przyczepności opon w różnym terenie waga zestawu dyskwalifikowała je na poziomie wyczynowym. Tutaj jednak wystarczy wymienić opony na lżejsze.

Źle dobrana wielkość ramy upośledzi wszystkie cechy motoryczne rowerzysty. Słabo ustawione siodełko i kierownica będą działały podobnie. Baza kół, długość tylnych widełek, długość horyzontalna i kąty między nimi to składowe, których proporcje powinny być dobrane do zawodnika, a niewielkie różnice od tego punktu będą powodowały, że rower nabierze charakteru nerwowego lub stabilnego.

Wszystkie inne dodatki, takie jak rodzaj kierownicy, rodzaj opon, szerokość opon, ciśnienie, będą pomagały lub przeszkadzały w pokonywaniu różnego rodzaju szlaków. Nawet rzecz niewielka, manetka SLX lub XTR inaczej zagra na tych samych przerzutkach XT, tak jak to było w testowanych Almach. Shimano SLX z opóźnieniem puszcza linkę, XTR robi to błyskawicznie. Taka niewielka różnica ma znaczenie na stromych podjazdach lub w sekcji dół-góra-dół-góra, gdzie liczy się precyzyjna i ekspresowa zmiana biegów. W lepszym zestawie zmienimy bieg i pojedziemy dalej, w gorszym utkniemy na szczycie i to niezależnie od kół jakie mamy założone, chyba że nauczymy się odpowiednio wcześniej reagować i zgramy swoje umiejętności z możliwościami sprzętu.

Hiszpański producent zaszufladkował 650b dla osób do 180 centymetrów wzrostu. Tak samo zrobiło kilka innych koncernów. Inne firmy w większości preferują rozmiar 29 cali, który z pewnością wiedzie prym wśród użytkowników o sportowym zacięciu. Żadna firma nie może sobie pozwolić na produkcję wszystkich standardów obecnych na rynku, ze względów na duże koszty takiego pomysłu oraz braku perspektywy na zysk. 650b i 29er to rowery górskie! Jedne i drugie mogą być dobre lub kiepskie! Bardzo dużo zależy od ich geometrii, specyfikacji, doboru odpowiednich podzespołów pasujących do stylu jazdy zawodnika. Po prostu: „Można zrobić słabego 29era, można zrobić słabego 27,5calowca, można zrobić słaby rower 26, ale każdy z nich można też zrobić dobrze” - Hiszpanie, Almę, zrobili dobrze!