Jaka sztyca regulowana: co wybrać?

Sztyca regulowana, czyli dropper seat post, to świetny wynalazek. Pozwala bez zatrzymywania się opuszczać siodło w dół, aby łatwiej było nam pokonywać zjazdy, skoki czy trawersy. Następnie, już po ich pokonaniu, w sekundę możemy wrócić do pozycji wyjściowej. Co tu dużo mówić - ten komponent zrewolucjonizował kolarstwo górskie. Zresztą nie tylko, bo obecnie sztyce regulowane pojawiają się już nawet w gravelach i rowerach użytkowych.

Choć droppery wcale nie są wynalazkiem nowym - bowiem pierwszy Kind Shock ujrzał światło dzienne jeszcze pod koniec XX wieku - to właśnie w ostatnim czasie następuje ich ogromny rozkwit. Producenci montują sztyce regulowane w zasadzie każdym rowerze, który ma skutecznie pokonywać trudne terenowe trasy. Całkiem słusznie, bowiem wyjściowa wysokość siodła, przy której efektywnie pedałujemy jest dobra, ale jedynie na płaskim i podczas jazdy pod górę. Na zjazdach siodełko pozostawione wysoko stwarza nam liczne ograniczenia, które dropper seat post pozwala wyeliminować.

Sztyca regulowana: jak działa i co daje?

System działania opuszczanej sztycy jest bardzo prosty. Naciskamy manetkę, która zwalnia system opuszczania i nasze siodło wędruje w dół. Analogicznie działa to w drugą stronę. Klik i sztyca wraca do góry. Działa to podobnie do fotela biurowego z mechanizmem regulacji wysokości, tyle że oczywiście szybciej i pod mniejszym oporem.

Korzyści, jakie niesie ze sobą sztyca regulowana są ogromne. Po jej opuszczeniu zaczynamy skutecznie balansować ciałem i możemy łatwo przenosić środek ciężkości. Sterczące siodło przestaje nam przeszkadzać i ograniczać ruchy. Zyskujemy miejsce do manewrowania miednicą oraz pracowania i amortyzowania nogami w dużym zakresie - jednym słowem zaczynamy aktywnie pracować naszym ciałem i w pełni korzystać z potencjału roweru. Kolejną kwestią jest zmiana stylu jazdy, który zaczyna przypominać ten z DH czy enduro. Zamiast odchylać się do tyłu (ciało za siodełkiem) można usytuować ciężar ciała w centrum roweru. Dzięki temu zaczynamy zjeżdżać w prawdziwej zjazdowej pozycji, która zakłada oparcie większości ciężaru ciała na nogach. Możliwość pracy nogami w dużym zakresie sprawia, że z łatwością połykamy uskoki, dużo szybciej pokonujemy zakręty i znacznie bardziej dynamicznie przechodzimy ze skrętu w skrętu. Łatwiej jest też pochylać rower w ciasnych łukach i bandach oraz skutecznie balansować na trawersach.

Poza tym sztyca regulowana wyraźnie podnosi nasze bezpieczeństwo podczas jazdy - mocno ugięte nogi pozwalają na o wiele szybszą reakcję. Dzięki temu wiele potencjalnie ciężkich sytuacji udaje się opanować, a nie zakończyć glebą. Tak naprawdę rider z opuszczaną sztycą przyjmuje wyraźnie inny styl jazdy, pojawiają się nowe linie przejazdu, prędkości rosną, a do tego wszystko wydaje się dużo łatwiejsze, aniżeli bez droppera.

Sztyce regulowane: typy i różnice w budowie

Jeżeli chodzi o system działania, na rynku występują dwa typy sztyc. Są modele hydrauliczne - najbardziej popularne i współcześnie dość trwałe oraz niezawodne. Ich zaletą jest wysoka kultura pracy i możliwość regulacji szybkości działania, które ustawia się przez zmianę ciśnienia. Pompuje się je podobnie, jak amortyzatory powietrzne. Warto jednak zaznaczyć, że nie wszystkie mają tą opcję. Tańsze zwykle nie są pompowane. Sztyce regulowane hydrauliczne mają też płynny skok, co oznacza, że możemy opuszczać je tyle, ile chcemy, niekoniecznie do samego dołu.

Drugi system to sztyce mechaniczne, które mają zwykłą metalową sprężynę w swoim wnętrzu. To prostsze konstrukcje, ale działające bardziej topornie i z wyraźnie niższą kulturą pracy. Zwykle mają tylko jeden lub dwa (ewentualnie trzy) punkty, w których mogą się zatrzymać - np. opuszczenie o 5 i 12 cm. Ten system zdecydowanie zostaje już wyparty przez nowocześniejsze sztyce hydrauliczne, choć wciąż stosowany jest z powodzeniem w dropperach, które mają być super lekkie - tworzone głównie do XC.

Kolejną kwestią jest sposób sterowania sztycą. Kiedyś były one sterowane za pomocą dźwigni pod siodełkiem, natomiast (na szczęście) takowe modele zdarzają się już bardzo rzadko. Zdecydowanie lepszym systemem jest sterowanie sztycą za pomocą manetki na kierownicy. Tu również jest kilka standardów. Większość stanowią sztyce, gdzie manetka operuje linką, czyli mechanizm opuszczania i podnoszenia działa mechanicznie. Kolejnym jest system hydrauliczny, gdzie zamiast linki i pancerza są przewód i olej. To bardziej kosztowne w serwisie i wrażliwe na mrozy rozwiązanie (choć sztyce same w sobie też są wrażliwe na ujemne temperatury), ale ma tą zaletę, że brud nie wpływa na ewentualne pogorszenie działania linki. Trzecim systemem jest elektroniczny, gdzie manetka bezprzewodowo komunikuje się ze sztycą. Jest to świetne pod kątem ,,czystości roweru" i łatwości montażu, ale kosztuje więcej oraz wymaga pamiętania o ładowaniu baterii. 

Na koniec zostaje jeszcze podział na sztyce regulowane z zewnętrznym i wewnętrznym prowadzeniem linki. Oczywiście bardziej komfortowym użytkowo i estetycznym rozwiązaniem są modele, gdzie linka biegnie wewnątrz ramy. Warto jednak się upewnić, czy nasza rama jest przystosowana do takiego prowadzenia. Sztyca regulowana do niedawna była elementem wyposażenia zarezerwowanym dla maszyn enduro i trail, czy all mountain, stąd starsze ramy choćby do XC mogą nie mieć wewnętrznego prowadzenia dla pancerza. Warto to sprawdzić przed zakupem.

Ile skoku?

Każdy zjazdowo nastawiony rider powie, że im więcej, tym lepiej. Oczywiście dużo w tym racji, bowiem większy skok sztycy pozwala nam na większe manewry ciałem. Obecnie standardem w rowerach z kategorii trail i enduro jest między 150 a 180 mm. Natomiast ogólne zasady są dwie. Im większy skok zawieszenia w rowerze i bardziej ,,ścieżkowy" jego charakter, tym więcej skoku sztycy będzie nam potrzebne. Druga natomiast jest powiązana ze wzrostem - im wyższy użytkownik, tym proporcjonalnie większy skok sztycy będzie dla niego odpowiedni.

Co ma dobra sztyca regulowana?

Szukając modelu dla siebie szybko zorientujecie się, że w zasadzie podobne modele sztyc potrafią prezentować duży rozstrzał cenowy. Diabeł oczywiście tkwi w szczegółach. Zwykle te droższe oferują znacznie lepszą płynność działania, którą czuć podczas opuszczania i podnoszenia. Lepsza sztyca działa delikatnie, bezoporowo i płynnie, bez żadnych skoków czy przycięć. Do tego będzie mieć regulację szybkości za pomocą ciśnienia. Dużo daje też dopracowana ergonomia manetki - kształt dźwigni, lekkość jej działania oraz możliwość regulacji. Co warto podkreślić, zwykle droższe sztyce są też trwalsze oraz mniej awaryjne. Ich luz roboczy (praca na boki lub przód-tył) jest mniejszy i pojawia się znacznie później. Wreszcie dochodzi kwestia masy. Każda sztyca regulowana jest oczywiście cięższa, niż zwykłe wsporniki, ale te bardziej zaawansowane są wyraźnie lżejsze, aniżeli modele budżetowe. Są też dodatkowe ,,bajery" - np. testowana przez nas swego czasu sztyca regulowane BikeYoke Divine SL miała funkcję amortyzacji, która dawała kilka mm skoku, gdy Divine było w pozycji innej, niż maksymalnie wyciągnięta. Taki patent to jednak rzadkość. Przy okazji więc mała dygresja. Często początkujący rowerzyści mylą sztyce amortyzowane z dropperami. Od razu wyjaśniamy tą nieścisłość. Sztyca regulowana to sztyca opuszczana, nie pełniąca funkcji amortyzatora, który ma dodać nam komfortu jazdy w zakresie pochłaniania drgań.

Jak wybrać sztycę regulowaną dla siebie?

Gdy zdecydujecie się na zakup droppera czeka was decyzja, który model wybrać. Przede wszystkim sprawdźcie, czy dana sztyca regulowana będzie pasowała do waszego roweru. Sprawdźcie kwestię wysokości montażowej (czy nie będzie za długa, bądź za krótka do waszej ramy) oraz możliwość zastosowania modelu z wewnętrznym prowadzeniem linki. Poza tym dobierzcie model o odpowiedniej średnicy (30,9 mm, 31,6 mm itd.). Jeśli możecie sobie pozwolić na coś droższego to warto. Sztyca regulowana wyższej klasy da odczuwalnie lepszą kulturę pracy i będzie trwalsza. Skok dobierajcie do posiadanego typu roweru, waszego stylu jazdy (dyscypliny MTB) oraz wzrostu.

Co na rynku?

Na rynku występuje mnóstwo różnych regulowanych sztyc, które różnią się zastosowanymi rozwiązaniami, zasadą działania oraz skokiem. Na kolejnej stronie prezentujemy kilka przykładowych modeli, które dobrze obrazują rynkową ofertę.

Regulowana sztyca do gravela

• Regulowana sztyca dedykowana do gravela. Ma niewielki skok (70 mm) i małą długość całkowitą. Jest lekka, a jej parametry i skok są dostosowane do rowerów szutrowych. 

Regulowana sztyca z zewnętrznym prowadzeniem linki

• Podstawowa regulowana sztyca hydrauliczna z zewnętrznym prowadzeniem linki. Dobry wybór do rowerów, które nie mają opcji prowadzenia kabla wewnątrz ramy. 

Regulowana sztyca mechaniczna 

• Lekka, mechaniczna sztyca, która dedykowana jest do cross-country. Ma tylko 6 cm skoku i wewnętrzne prowadzenie linki. Ciekawostką jest system upside down.

Regulowana sztyca hydrauliczna z wewnętrznym prowadzeniem linki

• Typowa hydrauliczna sztyca do ostrej jazdy. Ma wewnętrzne prowadzenie linki i 150 mm skoku. 

Regulowana sztyca do XC

• Lekka sztyca do XC o skoku 80 mm, która ma najbardziej popularną budowę. Znajdziecie w niej wewnętrzne prowadzenie linki oraz hydrauliczny mechanizm opuszczania. 

Regulowana sztyca elektroniczna bezprzewodowa

• Sztyca RockShox Reverb w wersji sterowanej elektronicznie i bezprzewodowo. To bardzo wygodny system, który z pewnością będzie rozwijał się w przyszłości również u innych producentów.