Aktualne przepisy rowerowe 2024

Jazda rowerem w ruchu drogowym wymaga od nas przestrzegania przepisów. To nie podlega wątpliwości, choć, jako stali użytkownicy jednośladów i dróg publicznych, często sami nie jesteśmy do końca pewni, czy prawo nadąża za zmianami - zarówno w pojazdach (szczególnie elektrycznych), jak i samej infrastrukturze oraz natężeniu ruchu. Bez dwóch zdań jednak powinniśmy jeździć przepisowo. Oprócz tego, że nie narazimy się na mandat, będzie to korzystnie wpływało na nasze bezpieczeństwo. Krok po kroku prezentujemy stanowisko aktualnych przepisów wobec dotyczących nas kwestii.  

Co to jest rower wg prawa?

Odnosząc się do przepisów, jest to pojazd o szerokości nieprzekraczającej 0,9 m poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem. Co ważne w kontekście dużego rozwoju rynku jednośladów elektrycznych, rowerem może być też pojazd wyposażony w silnik elektryczny. Ograniczeniem jest fakt, że ma się on uruchamiać naciskiem na pedały i być jedynie pomocniczym napędem. Elektryczne wspomaganie może być zasilane prądem o napięciu nie wyższym niż 48 V o znamionowej mocy ciągłej nie większej niż 250 W. Jego moc wyjściowa ma się zmniejszać stopniowo i spadać do zera po przekroczeniu prędkości 25 km/h. 

Więcej na ten temat piszemy w artykule: Obowiązkowe wyposażenie roweru i rowerzysty.

Gdzie możemy jeździć?

Jako rowerzyści możemy poruszać się większością dróg publicznych z wyłączeniem dróg ekspresowych i autostrad. Możemy jeździć po jezdni, o ile wzdłuż nie prowadzą wyznaczone drogi dla rowerów, drogi dla pieszych i rowerów lub pasy ruchu dla rowerów. Jednym słowem możemy jeździć bez ograniczeń po zwykłych drogach, a jeśli są wzdłuż nich drogi dla rowerów, drogi dla pieszych i rowerów lub pasy ruchu dla rowerów, to musimy z nich skorzystać. W razie niestosowania się do tego zapisu grozi nam mandat. Czym są drogi rowerowe, a czym pasy ruchu dla rowerów definiuje ustawa. 

• Droga dla rowerów to droga lub jej część przeznaczona do ruchu rowerów. Taka droga posiada oznakowanie drogowe i jest oddzielona od innych dróg lub jezdni tej samej drogi konstrukcyjnie lub za pomocą urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego. Może być więc to np. osobny pas asfaltu, całkowicie odseparowany od jezdni, albo jej fragment wydzielony np. krawężnikami na tej samej szosie po której poruszają się auta. 
• Pas ruchu dla rowerów to z kolei część jezdni przeznaczona do ruchu rowerów w jednym kierunku, oznaczony odpowiednimi znakami drogowymi, może być to po prostu linia ciągła namalowana na jezdni. 
• Droga dla pieszych i rowerów jest oznakowana, odbywa się na niej ruch pieszych i rowerów, ale - uwaga - pieszy ma tam zawsze pierwszeństwo. Jeżeli na znaku drogowym ,,ludzie" są oddzieleni od roweru poziomą linią to cała droga jest wspólna, natomiast jeżeli oddziela je pionowa linia to piesi i rowerzyści mają osobne wyznaczone pasy ruchu.

Na skrzyżowaniach spotkamy też śluzy dla rowerów. Jest to część jezdni na wlocie skrzyżowania na całej szerokości jezdni lub tylko na wybranym pasie ruchu przeznaczona do zatrzymania rowerów w celu zmiany kierunku jazdy lub ustąpienia pierwszeństwa. Śluza oznaczona jest odpowiednimi znakami drogowymi, najczęściej jezdnia jest w tym miejscu pomalowana na czerwono. 

Ostatnim miejscem, po którym poruszamy się tylko my, są przejazdy dla rowerów, czyli powierzchnie na jezdni lub torowisku przeznaczone do przejeżdżania rowerem, oznaczone odpowiednimi znakami drogowymi. 

Skrzyżowania dróg rowerowych z jezdniami

Innymi słowy - miejsca, w których drogi rowerowe zamieniają się na chwilę w przejazdy dla rowerów i po chwili znów są drogami rowerowymi. Warto znać na nich swoje prawa, ale być jednocześnie bardzo czujnym, ponieważ to miejsca najczęstszych kolizji i wypadków. Infrastruktura bywa nieprzemyślana, do tego stopnia, że kierowca nie jest nawet w stanie dostrzec jadącego rowerzysty.

Prawo mówi, że kierujący pojazdem musi ustąpić pierwszeństwa rowerowi znajdującemu się na przejeździe - dokładnie tak, jak w przypadku przejść dla pieszych. Podobne zachowanie powinien zastosować kierujący pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną. Kierowca musi ustąpić pierwszeństwa rowerzyście jadącemu na wprost po jezdni, pasie ruchu dla rowerów, drodze dla rowerów lub innej części drogi, którą zamierza opuścić. Podobnie w sytuacji, gdy droga rowerowa jest np. oddzielona pasem zieleni od jezdni. Wówczas, kierujący pojazdem, przejeżdżając przez drogę dla rowerów poza jezdnią, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa rowerowi. Uwaga jednak, bowiem według najnowszych zmian prawnych mandatem karane jest wjechanie rowerem tuż przed samochód na przejeździe dla rowerów. Pierwszeństwo mamy tylko wtedy, kiedy wjechaliśmy na przejazd w bezpiecznym odstępie czasowym, zanim pojawiło się tam auto.

Nasze obowiązki i zakazy wobec rowerzystów

Kierujący rowerem jest obowiązany - o czym już wspominaliśmy wcześniej - korzystać z drogi dla rowerów lub pasa ruchu dla rowerów, jeśli są one wyznaczone dla kierunku, w którym się porusza lub zamierza skręcić. Dlatego jeśli jedziemy jezdnią, a dwukierunkowa ścieżka rowerowa znajduje się po przeciwnej stronie drogi, to w takiej sytuacji musimy z niej korzystać, ponieważ jest ona wyznaczona dla kierunku, w jakim się poruszamy... Istotne w przypadku ścieżek połączonych z chodnikiem jest natomiast to, że w takiej sytuacji to kierujący rowerem jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustępować miejsca pieszym. Dodatkowo - bez wskazywania, czy chodzi tylko o jazdę po jezdniach, więc warto stosować ten zapis wszędzie - jako rowerzyści jesteśmy obowiązani jechać możliwie blisko prawej krawędzi jezdni.

Rowerzystom zabrania się jazdy po jezdni obok innego uczestnika ruchu, jednak z zastrzeżeniem, że dopuszcza się jazdę parami, jeśli nie utrudnia to ruchu. Według nowego rozporządzenia jest za to przewdziany nawet mandat, ciężko więc stwierdzić, jak Policja zamierza rozstrzygać, czy utrudnialiśmy ruch, czy też nie... Ponieważ ciężko to jednoznacznie interpretować, po prostu warto podejść do tematu zdroworozsądkowo. Nie wolno też jeździć bez trzymania co najmniej jednej ręki na kierownicy oraz nóg na pedałach. 

Ostatnio dodano też nowy zapis mówiący, że rower można parkować jedynie w miejscach do tego wyznaczonych, a gdy takowego nie ma to ,,jak najbliżej zewnętrznej krawędzi chodnika najbardziej oddalonej od jezdni oraz równolegle do tej krawędzi".

Wyprzedzanie 

Często wspominane 1,5 m to piękny scenariusz bezpiecznego wyprzedzania rowerzystów przez samochody, jednak prawo mówi, że odstęp wcale nie musi być tak duży. Kierujący pojazdem jest bowiem obowiązany przy wyprzedzaniu zachować szczególną ostrożność oraz bezpieczny odstęp, który ma być nie mniejszy niż 1 metr. Pojazdom zabrania się też wjeżdżania między osoby jadące w kolumnie, przy czym taki peleton wg przepisów nie może liczyć więcej niż 15 osób. Odnośnie wyprzedzania, przysługuje nam też interesujący w kontekście przebijania się przez korki przywilej. Kierujący rowerem mogą wyprzedzać inne niż rower powoli jadące pojazdy z ich prawej strony. 

Kiedy możemy jechać chodnikiem?

Warunkowo rowerzyści mogą poruszać się chodnikami. Jeśli szerokość chodnika wzdłuż drogi, po której ruch pojazdów jest dozwolony z prędkością większą niż 50 km/h, wynosi co najmniej 2 m i brakuje wydzielonej drogi dla rowerów oraz pasa ruchu dla rowerów, to bez obaw o łamanie przepisów możemy z niego korzystać. Ponadto, gdy warunki pogodowe zagrażają bezpieczeństwu rowerzysty na jezdni (śnieg, silny wiatr, ulewa, gołoledź, gęsta mgła), może on jechać po chodnikach lub drogach dla pieszych, ale jest obowiązany jechać powoli i zachować szczególną ostrożność, jak również ustępować miejsca pieszym. Co więcej, rowerzysta musi jechać z prędkością zbliżoną do prędkości z jaką poruszają się piesi. Dodatkowo, jeździć po chodniku mogą dzieci do lat 10 oraz ich opiekuni. 

Dzieci a prawo ruchu drogowego?

Dziecko w wieku do lat 10 musi jeżdzić pod opieką osób starszych, następnie należy zdać egzamin na kartę rowerową i jeździć tak, jak inni rowerzyści. Osoby pełnoletnie nie muszą mieć żadnych uprawnień do jazdy rowerem w ruchu drogowym. 

Dziecko w wieku do 7 lat może być przewożone na rowerze, ale musi być umieszczone na dodatkowym siodełku zapewniającym bezpieczną jazdę. Jeśli natomiast zdecydujemy się wozić je w przyczepce to - póki co - żadne przepisy nie nakładają na nas żadnych obostrzeń. Należy więc jedynie pilnować, aby zespół pojazdów (rower + przyczepa) nie przekroczył przepisowych 4 metrów długości. 

Dla starszych - karta rowerowa 2024!

Dzieci i młodzież między 10 a 18 rokiem życia muszą posiadać kartę rowerową, aby móc samodzielnie legalnie jeździć po drogach publicznych, czyli również wszystkich drogach dla rowerów. Za brak karty rowerowej dziecko otrzyma mandat, a rodzice mogą dodatkowo otrzymać również karę grzywny. Trzeba być więc uważnym i nie zapomnieć o tym dokumencie, jeśli nasza pociecha ma poruszać się samodzielnie na rowerze. Egzamin na kartę można zdać w wielu szkołach podstawowych, a także w WORDach i wybranych szkołach jazdy (uczących na prawo jazdy). 

Co jeszcze warto wiedzieć?

W ostatnim czasie zwiększeniu uległa surowość kar za łamanie przepisów ruchu drogowego. M.in. za poruszanie się jezdnią, gdy obok jest droga dla rowerów, czy choćby za jazdę parami. Warto mieć to na uwadze podczas kręcenia na rowerze po drogach publicznych. Na koniec dodamy też, że nie ma obowiązku jazdy w kasku, ale gorąco do tego zachęcamy i namawiamy!

Ustawa Prawo o ruchu drogowym: isap.sejm.gov.pl