Na rowerze poruszamy się często, tymczasem nie wszyscy wiemy jakie przepisy prawne są z tym związane. Jak wygląda aktualny kodeks rowerzysty?Trudne terminy
Na początek warto sobie wyjaśnić, czym w ogóle jest rower. Ustawodawca w zmianach w kodeksie rowerowym (z 1. kwietnia 2011 r.) poszedł w krok za nowinkami technicznymi. Do definicji zostały również włączone rowery z silnikiem elektrycznym. Obecnie definicja brzmi:
Art. 2.
47) rower — pojazd o szerokości nieprzekraczającej 0,9 m poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem; rower może być wyposażony w uruchamiany naciskiem na pedały pomocniczy napęd elektryczny zasilany prądem o napięciu nie wyższym niż 48 V o znamionowej mocy ciągłej nie większej niż 250 W, którego moc wyjściowa zmniejsza się stopniowo i spada do zera po przekroczeniu prędkości 25 km/h;
Oprócz ograniczeń związanych z prędkością uzyskiwaną przez rowery elektroniczne, wprowadzono także zmiany dotyczące szerokości jednośladu. Nie mogą być nim więc niektóre rowery poziome czy handbike oraz rowery ze zbyt szerokimi przyczepkami.
W prawodawstwie wprowadzone zostały również takie terminy jak "pas ruchu dla rowerów" oraz "śluza dla rowerów". Pomimo tego, że nie są one szeroko wykorzystywane na polskich drogach, to wiemy już jak je określać i do czego przekonywać lokalne władze.
5a) pas ruchu dla rowerów — część jezdni przeznaczoną do ruchu rowerów w jednym kierunku, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi;
5b) śluza dla rowerów — część jezdni na wlocie skrzyżowania na całej szerokości jezdni lub wybranego pasa ruchu przeznaczona do zatrzymania rowerów w celu zmiany kierunku jazdy lub ustąpienia pierwszeństwa, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi;
Śluza pozwala nam ustawić się bliżej skrzyżowania, dzięki temu możemy ruszyć na światłach jako pierwsi, przed ruszeniem samochodów. Powoduje to poprawę bezpieczeństwa oraz ułatwienie skrętu.
Aktualne przepisy
Nie wszyscy wiedzą, że zmiany dotknęły również innych dziedzin rowerowej codzienności, w tym sposobu poruszania się na rowerze.
Jazda parami
Wielu z nas z pewnością ucieszyła możliwość poruszania się obok siebie, tzw. jazda w parach. Oczywiście występuje zastrzeżenie. Przepis w pełnym brzmieniu to:
Art. 33.
3a. Dopuszcza się wyjątkowo jazdę po jezdni kierującego rowerem obok innego roweru lub motoroweru, jeżeli nie utrudnia to poruszania się innym uczestnikom ruchu albo w inny sposób nie zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego.
Wyprzedanie z prawej strony
Dużą zmianą, która już na stałe zagościła w ruchu ulicznym jest możliwość wyprzedzania innych pojazdów przez rowerzystów z prawej strony. Najczęściej przydaje się to w korku miejskim.
Art. 24
12. Kierujący rowerem może wyprzedzać inne niż rower, powoli jadące pojazdy z ich prawej strony.
Pierwszeństwo na skrzyżowaniu
Nowe zmiany dają rowerzystom pierwszeństwo podczas przejazdu przez skrzyżowania przed pojazdem zmieniającym kierunek jazdy (skręcającym). Przepis:
Art. 27.
1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu dla rowerzystów, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa rowerowi znajdującemu się na przejeździe.
1a. Kierujący pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa rowerzyście jadącemu na wprost po jezdni, pasie ruchu dla rowerów, drodze dla rowerów lub innej części drogi, którą zamierza opuścić.
Przed skrzyżowaniem i na rondzie przez środekCo więcej, możemy także korzystać ze środkowej części pasa na rondzie i bezpośrednio przed każdym skrzyżowaniem. Dotychczas musieliśmy trzymać się prawej stronie, co nierzadko bywa niebezpieczne. Teraz w majestacie prawa możemy poruszać się środkiem ronda i pośrodku pasa ruchu przed skrzyżowaniem dróg. Przepis zmniejsza też ryzyko wymuszenia na jadącym prosto rowerzyście pierwszeństwa przez pojazd, który zmienia pas, by zjechać z ronda.
Włączanie się do ruchu
Zmianie uległa także definicja włączania się do ruchu. Teraz zjeżdżając z drogi rowerowej na przejazd/pas ruchu dla rowerów jesteśmy już w ruchu ulicznym, nie musimy więc ustępować pierwszeństwa przejazdu. Odpowiedni przepis:
Art. 17
1. Włączanie się do ruchu następuje przy rozpoczynaniu jazdy po postoju lub zatrzymaniu się nie wynikającym z warunków lub przepisów ruchu drogowego oraz przy wjeżdżaniu:
3a) na jezdnię lub pobocze z drogi dla rowerów, z wyjątkiem wjazdu na przejazd dla rowerzystów lub pas ruchu dla rowerów;
Bez punktów karnych
Od czerwca ub. roku rowerzyści nie otrzymują już punktów karnych za wykroczenia popełnione podczas jazdy na rowerze. Mandaty finansowe nadal oczywiście obowiązują.
w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego
§ 2. 1. Do ewidencji wpisuje się kierowcę, który kierując pojazdem silnikowym lub motorowerem, dopuścił się naruszenia przepisów ruchu drogowego, zwanego dalej "naruszeniem".
Obowiązek jazdy ścieżką rowerową
Zgodnie z obowiązującym prawem, rowerzysta musi poruszać się droga dla rowerów, ale wówczas gdy jest ona wytyczona dla jego kierunku jazdy. Jeśli więc jadąc prawą stroną jezdni nie ma wytyczonej po niej drogi dla rowerów, a po lewej stronie znajduje się taka biegnąca w przeciwnym kierunku, to nie mamy obowiązku z niej korzystać. Przepis:
Art. 33
Kierujący rowerem jest obowiązany korzystać z drogi dla rowerów lub pasa ruchu dla rowerów, jeśli są one wyznaczone dla kierunku, w którym się porusza lub zamierza skręcić. Kierujący rowerem, korzystając z drogi dla rowerów i pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustępować miejsca pieszym.
Jazda chodnikiem
Rowerzyście wolno się także poruszać chodnikiem, ale w przypadku gdy:
- jedzie z dzieckiem do lat 10,
- panują niesprzyjające warunki atmosferyczne,
- chodnik ma co najmniej dwa metry szerokości, a ruch na jezdni jest dozwolony z prędkością ponad 50 km/h.
Przyczepki rowerowe
Od 1.01.2013 istnieją obostrzenia związane z użyciem przyczepek rowerowych. Musi być ona wyposażona w:
- dyszel wyposażony w urządzenie sprzęgowe uniemożliwiające przewrócenie się przyczepy w przypadku przewrócenia się roweru (nie dotyczy przyczep jednokołowych),
- przynajmniej jedno światło pozycyjne, czerwone, z tyłu przyczepy,
- przynajmniej jedno światło odblaskowe czerwone, z tyłu przyczepy,
- w przypadku, gdy przyczepa jest szersza od roweru ją ciągnącego, jedno światło z przodu, barwy białej.
Wyposażenie
Dla przypomnienia, warto ustalić w co powinien być każdy rower poruszający się po drogach publicznych. Zmiany z 8.10.2012 i 01.01.2013 niosą ze sobą kilka ważnych udogodnień. Co zmieniono?
Rower musi być wyposażony w:
1) z przodu – co najmniej w jedno światło pozycyjne barwy białej lub żółtej selektywnej;
Co ważne, może to być światło migające.
2) z tyłu – co najmniej w jedno światło odblaskowe barwy czerwonej o kształcie innym niż trójkąt oraz co najmniej w jedno światło pozycyjne barwy czerwonej;
Warto zwrócić uwagę na związek frazeologiczny "co najmniej", który oznacza, że możemy montować dowolną liczbę świateł i odblasków tylnych i przednich (patrz pkt. 1).
3) kierunkowskazy - rower oraz przyczepka rowerowa, których konstrukcja uniemożliwia sygnalizowanie zamiaru skrętu ręką muszą być wyposażone w dodatkowe światła (kierunkowskazy). Dotyczy to przede wszystkim rowerów poziomych oraz wysokich przyczepek, które zasłaniają tułów kierującego rowerem.
4) co najmniej w jeden skutecznie działający hamulec;
5) w dzwonek lub inny sygnał ostrzegawczy o nieprzeraźliwym dźwięku.
Dodatkowo istnieje możliwość montażu odblaskowych pasków na kołach, przyczepce rowerowej i oponie.
Oświetlenie zasilane elektryczne nie musi być już zamontowane na stałe w ciągu dnia. Wymagane jest jego posiadanie i używanie w czasie jazdy w nocy, w tunelu oraz przy niskiej przejrzystości powietrza (np. mgła).
Dodatkowo w ustawie zastrzega się, że światła:
"powinny być widoczne w nocy przy dobrej przejrzystości powietrza z odległości co najmniej 150 m
...
oraz powinny być umieszczone nie wyżej niż 900 mm i nie niżej niż 350 mm od powierzchni jezdni, a w przypadku roweru i wózka rowerowego nie wyżej niż 1500 mm i nie niżej niż 250 mm od powierzchni jezdni;”
Ustawodawca umożliwił również korzystanie przez rowerzystów opon z kolcami (art. 60)., a także przewożenie dzieci w przyczepkach rowerowych do przewozu osób (art. 63)
Podsumowanie
Zmiany w ustawie Prawo o ruchu drogowym zostały podyktowane koniecznością dostosowania przepisów do postulatów wygłaszanych przez ośrodki skupiające rowerzystów. Pochwała należy się w szczególności organizacji "Miasto dla rowerów", skupiającej organizacje rowerowe. Jej przewodniczący, Cezary Grochowski, na łamach Newsweeka wyraził przekonanie, że dzięki nowym przepisom poprawi się kultura jazdy i z dróg będzie korzystać coraz więcej rowerzystów. „Im nas więcej, tym jesteśmy bezpieczniejsi – dodał.
Wprowadzone zmiany nie są nowinkami, a standardem w krajach o rozwiniętej kulturze ruchu drogowego, głównie państwach Europy Zachodniej. Jedną z inicjatorek sejmowej nowelizacji z ubiegłego roku była Ewa Wolak (PO) , przewodnicząca parlamentarnej grupy ds. rozwoju komunikacji i turystki rowerowej.
Z naszej strony możemy wyrazić przekonanie, że nowe przepisy będą respektowane i obecne w codziennym ruchu rowerowym. Już teraz trwają prace nad kolejnymi zmianami, które w jeszcze większym stopniu mają poprawić jakość jazdy oraz bezpieczeństwo jednośladów na naszych drogach.
Postuluje się m.in. wprowadzenie znaku przypominającego o pierwszeństwie rowerzystów na równoległej drodze rowerowej. Na razie jest on nieobecny w polskim kodeksie.
Co ciekawe, poprawki wprowadzono dopiero po 10 latach od nowelizacji z 2001 roku. Ważny podkreślenia jest fakt, że była ona sprzeczna z obowiązującą w Polsce konwencją wiedeńską o ruchu drogowym.
Pobierz
Pełny tekst ustawy z dnia 1 kwietnia 2011 r.
o zmianie ustawy — Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami: tutaj
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym: tutaj
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia: tutaj
Fot.: Bartosz Stasiak, Sirotti, CatEye, Topeak, Sonia Kozińska, Tomasz Wienskowski
