Magiczne napoje

Podczas ostatniego startu łapały Cię skurcze? Nastąpiło nagłe osłabnięcie? Po prostu „brakło mocy”? Kręciło się w głowie, łapały dreszcze, chęć do jazdy nagle gdzieś wyparowała. Jeśli któryś z tych przypadków miał miejsce, prawdopodobnie zbyt mało wypiłeś przed startem i w trakcie wyścigu.Możliwe jest również, że piłeś nie to, co należy, nie wtedy, kiedy było to potrzebne i w nieodpowiedniej ilości – oprócz wody należy bowiem do organizmu dostarczać także minerały, witaminy i cukry, co ważne, w odpowiednich proporcjach. Na pytania co, kiedy oraz jak pić postara się odpowiedzieć poniższy tekst.

Organizm dorosłego człowieka w 50 – 70% składa się z wody. U sportowców ta zawartość jest jeszcze większa, spowodowane jest to większą masą mięśniową. Zapotrzebowanie na płyny zależne jest od bardzo wielu subiektywnych i obiektywnych czynników: indywidualnych predyspozycji, płci, wieku, rodzaju uprawianego wysiłku oraz od warunków klimatycznych: temperatury i wilgotności powietrza. Gospodarka wodna organizmu regulowana jest przez trzy elementy: podwzgórze, nerki oraz działanie hormonu antydiuretycznego. Szczególne znaczenie ma obecność w organizmie elektrolitów, głownie sodu i chloru

Uczucie pragnienia jest dokuczliwym, jednak, nieistotnym z punktu widzenia fizjologii czynnikiem, jednym z końcowych efektów zapotrzebowania na wodę a raczej dramatycznym wołaniem organizmu o pomoc. Obserwowane jest ono już przy ubytku wody powyżej 2% masy ciała. Zachwianie bilansu wodnego może doprowadzić do znacznego spadku wydolności organizmu. Utrata wody rzędu 3% masy ciała powoduje spadek ogólnej wydolności fizycznej nawet do 30% wydolności maksymalnej, szybkości o ok. 8% i siły o 10% (czyli już wiadomo, dlaczego często pod koniec maratonu nawet najmniejszy podjazd sprawia, że mamy nogi jak z waty...)

W trakcie treningu lub wyścigu należy płyny przyjmować regularnie, ewentualnych oznak odwodnienia należy nauczyć się szukać obserwując swój organizm. Mniej więcej można określić utratę wody z organizmu ważąc się przed i po treningu. Do tego celu wystarczy i zwykła waga (jednak poda ona tylko ogólne spadek masy), o wiele lepszym narzędziem będzie specjalna waga, która używa metody bioelektroimpedancji, podając zawartość zarówno wody jak i tkanki tłuszczowej w organizmie. Tego typu „zabawka”, jak większość profesjonalnych urządzeń dla sportowców sporo jednak kosztuje (od 500 PLN w górę), jednak obok pulsometru może być kolejnym bardzo przydatnym elementem profesjonalnego przygotowania do wyczynowego uprawiania sportu.

W trakcie wysiłku wodę traci się głównie z potem. Wraz z nią wypacamy również niezwykle istotne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu składniki mineralne, głównie sód, potas, magnez, chlor i wapń oraz witaminy z grup rozpuszczalnych w wodzie. Zbyt duża utrata potasu prowadzi do dysfunkcji nerek i serca, utrata sodu do skurczy mięśni, obrzęków cieplnych oraz spadku ciśnienia krwi. Dlatego też przed i w trakcie wysiłku powinno się przyjmować napoje elektrolitowe. W trakcie wyścigu lub intensywnego treningu powinna to być równowartość pół szklanki wody co 15 minut (czyli dwa, trzy solidne łyki z bidonu).

Optymalną sytuacją byłoby, aby przyjmować płyny chłodne (nie zimne lecz chłodne). Takie właśnie są najszybciej przyswajane oraz krócej zalegają w żołądku a dodatkowo obniżają ciepłotę ciała. Aby picie było możliwie jak najbardziej efektywne należy pić małymi łykami – wypicie 250ml powinno trwać przynajmniej minutę.

Do samego nawodnienia organizmu optymalna jest czysta, słabo zmineralizowana woda. Jest ona wchłaniana najszybciej, jednakże dla sportowców uprawiających sporty wytrzymałościowe (czyli m.in. dla nas) nie jest to najlepsze rozwiązanie, z powodu zgubnych skutków utraty minerałów, o których powyżej. Dodatkowo przyjmowanie czystej wody powoduje stopniowy spadek poziomu cukru we krwi, co jest czynnikiem wyjątkowo niekorzystnym, może doprowadzić nawet do nagłego zasłabnięcia! Dlatego też niezmiernie ważnym jest przygotowanie odpowiedniego napoju elektrolitowo – węglowodanowego. W litrze takiego specyfiku powinno się znajdować 40-80g węglowodanów oraz 600 – 1200mg sodu: wtedy przez organizm zostanie wchłonięte nawet 80% takiego drinka. Niezmiernie istotny jest także smak napoju oraz reakcja organizmu na jego przyjmowanie. Oczywistym jest, że coś, czego smak nas odrzuca nie zostanie z własnej woli przyjęte w odpowiedniej ilości.

Oprócz picia przed i w trakcie wysiłku ważne jest również przyjmowanie odpowiednich napojów po treningu lub wyścigu. Przyjęcie odpowiedniej ilości roztworów minerałów i węglowodanów (w odpowiednich stężeniach i w odpowiednim czasie po wysiłku) sprawi, że regeneracja nastąpi szybko i bezboleśnie. Bardzo dobrym sposobem na uzupełnianie utraconych składników jest również spożywanie owoców o dużej zawartości wody: grejfruty, pomarańcze, melony, arbuzy, jabłka, gruszki, brzoskwinie, winogrona czy też warzyw: pomidorów, selerów, sałaty itd.

Odpowiednie nawodnienie oraz dostarczenie wraz z wodą istotnych dla życia składników to być albo nie być dla sportowca, także dla amatora! Woda jako katalizator wydatkowania energii przez organizm jest odpowiedzialna za nasze wyniki, przyrost tkanki mięśniowej a także wypłukiwanie z organizmu zbędnych i toksycznych produktów przemiany materii. Przyjmowana w bardzo dużych ilościach może również służyć do pozbycia się z organizmu niektórych niedozwolonych substancji, jednak, mam nadzieję, nie jest to główne zastosowanie wody.

Wiemy już z grubsza co powinno się znajdować w napoju np. na maraton, wiemy już także, jak powinniśmy to przyjmować. Należy wiec teraz zastanowić się, czy przygotować sobie taki napój samemu (np. z wody z miodem, solą i cytryną, ewentualnie z dodatkiem jakiejś „multiwitaminy” w tabletkach do rozpuszczania) czy też skorzystać z któregoś z licznych dostępnych na rynku gotowych produktów. Wiele zależy oczywiście od własnych preferencji smakowych, jednak warto także porównać skład oraz wydajność – różnice w cenie i jakości są bowiem spore, podobnie jest również z dostępnością poszczególnych „magicznych proszków”.
Przygotowując odpowiedni roztwór należy zwrócić uwagę na podane przez producenta proporcje (różne stężenia poszczególnych napojów mogą mieć różne właściwości), pojemnośc bidonu itd.

Poniżej przedstawiamy zestawienie kilku napojów dostępnych na polskim rynku:

Isostar:
Chyba najbardziej znany w naszym kraju napój izotoniczny. Sprawdzony zarówno przez rzesze amatorów jak i licznych zawodników. Dostępny w smakach cytrynowym, pomarańczowym oraz grejfrutowym. Do stosowania przed, w trakcie i po wysiłku. 400g proszku = 5l napoju. Zawiera cukry: glukoza, fruktoza, sacharoza i maltodekstryna a więc dostarcza szybka dawkę energii z jednej strony i porcję na dłużej z drugiej. Smak dość słodki, nieco „lepki”. Często zdarzają się promocje, podczas których możemy otrzymać gratis dobrej jakości bidon. Puszka z proszkiem z zakrętką będąca jednocześnie praktyczną miarką.
Skład (w 100ml napoju)
Białko (g): 0
Tłuszcz (g): 0
Węglowodany (g): 7
Sód (mg): 0,07
Potas (mg): 18
Wapń (mg): 32
Magnez (mg): 12
kcal: 30

Isostar Long Enery:
Napój izotoniczno – energetyczny. Zalecany przy wysiłku trwającym 2 godziny i więcej (czyli znakomity dla maratończyków). Przyspiesza przemianę materii, wspomaga regenerację. 790g proszku = 5l napoju. Zawiera cukry: glukoza, fruktoza, sacharoza i maltodekstryna, czyli zarówno szybko dostarcza energii jak i umożliwia wolniejsze przyswajanie węglowodanów. Bardzo dobre uzupełnienie klasycznego izotoniku (np. do drugiego bidonu), podobnie jak zestawy Maxima i Borna. Smak pomarańczowy.
Skład (w 100g proszku)
Białko (g): 0
Tłuszcz (g): 0
Węglowodany (g): 95
Sód (mg): 0,25
Witamina C (mg): 48
Witamina E (mg): 8,4
Witamina B1 (mg): 0,95
kcal: 385

Gatorade:
Pierwszy napój izotoniczny przeznaczony dla sportowców, wymyślony już w 1965 jako remedium przeciwko spadkowi wydolności podczas wysiłku fizycznego wykonywanego w upale i dużej wilgotności powietrza. Zawiera sporą dawkę sodu i potasu, czyli dwa najważniejsze składniki a także węglowodany. Używają go m.in. zawodnicy grupy Lotto – PZU, maratończycy, piłkarze. Smak słodki, nieco „lepki”, przy mniejszym stężeniu proszku całkiem orzeźwiający. Dostępny w 0,5l butelkach z praktycznym ustnikiem lub proszku - koncentracie. Dostępne smaki: cytryna, pomarańcz, tropikalny, jeżyna.
Skład (w 0,5l butelce):
Białko (g): 0
Tłuszcz (g): 0
Węglowodany (g): 14
Sód (mg): 110
Potas (mg): 30
Witamina A

Maxim Electrolyte:
Napój hypotoniczny, a więc taki, który zapewnia możliwie jak najlepsze nawodnienie organizmu (przyswajany szybciej niż woda). W zależności od ilości proszku na ilość wody otrzymujemy napój o różnych właściwościach. W składzie znajdują się zarówno minerały jak i witaminy oraz cukry szybko i wolno przyswajalne. Może być mieszany z Maxim Orginal w odpowiednich proporcjach i wtedy otrzymujemy napój hipo/izotoniczno energetyczny. Dostępny w formie proszku w opakowaniach 0,6 i 2kg.
Skład (w 100g proszku)
Białko (g): 0,2
Tłuszcz (g): 0
Węglowodany (g): 91
Sód (mg): 90
Potas (mg): 218
Chlorek (mg): 1528
Witamina C (mg): 125
Witamina B1 (mg): 1
Witamina B12 (mg): 0,4 mug
kcal: 368

Maxim Original:
Napój energetyczny zawierający w swoim składzie 95% węglowodanów w wolno przyswajalnej postaci (maltodekstryna) a więc dostarczający energię a równocześnie chroniący przed tzw. dołem glikemicznym. Do stosowania przed wysiłkiem oraz w trakcie długotrwałych zawodów. Powoduje zwiększenie stężenia glikogenu w mięśniach, czyli jest znakomitym środkiem w okresie hiperkompensacji. Dodany do Maxim Electrolyte jest składnikiem kompletnego napoju elektorlitowo – energetycznego i wtedy otrzymujemy znakomity napój na maraton. Niezłym pomysłem jest również zastosowanie dwóch bidonów – jednego z „elektorlitem”, drugiego z napojem energetycznym. Dostępny w formie proszku w opakowaniach 0,6 i 2kg.
Skład (w 100g proszku):
Białko (g): 0,1
Węglowodany (g): 99,9 (polisacharydy, maltoza, dekstroza)
Witamina C, B1, B12
kcal: 400

Born Energy:
Wysokoenergetyczny napój sportowy o długofalowym działaniu. Dzięki obecności w składzie cukrów prostych i złożonych dostarcza energii natychmiast po spożyciu i równocześnie daje ją na dłużej, zabezpieczając przed tzw. „dołem glikemicznym”. Bardzo dobre uzupełnienie Born Drink jako napój do drugiego bidonu podczas maratonów lub długich, wyczerpujących treningów. Znakomity dla maratończyków biegowych i rowerowych. 720g proszku = 15l napoju. Dostępny w opakowaniu zbiorczym lub w praktycznych saszetkach.
Skład (w 100g proszku):
Białko: 0 g
Węglowodany: 94,9 g
Tłuszcze: 0 g
kcal: 385

Born Drink:
Kompletny napój izotoniczny (elektrolitowo – energetyczny) mający w swoim składzie potrzebne minerały, witaminy i węglowodany w stężeniu umożliwiającym optymalne wchłanianie przez organizm. Do stosowania przed i w trakcie ciężkich treningów i zawodów. Doskonały w parze z Born Energy w drugim bidonie – w profesjonalny sposób dostarczamy wtedy do organizmu wszystkie niezbędne składniki i odpowiednią, zoptymalizowaną porcję energii. Znakomity dla maratończyków biegowych i rowerowych. 720g proszku = 15l napoju. Dostępny w opakowaniu zbiorczym lub saszetkach.
Skład (w 100g proszku):
Białko: 0 g
Węglowodany: 96,7 g
Tłuszcze: 0 g
Potas: 130 mg
Wapń: 92 mg
Sód - CHM*: 600 mg
Magnez: 50 mg
Fosfor: 100 mg
Chlorek - CHM*: 940 mg
Inne - CHM*: 42 mg
* CHM - Crystal Himalaya Minerals (84 elementy)
kcal: 388

Born Supple +:
Born Supple + to idealny napój po wyczerpującym treningu lub ciężkich zawodach. Zapewnia szybką odnowę organizmu i przyspiesza odbudowę masy mięśniowej dzięki zawartym w nim składnikom: jest bogaty w proteiny (białko o 90% wartości biologicznej zawierające wszystkie niezbędne aminokwasy), węglowodany, naturalną witaminę B i minerały. Born Supple + jest jedynym napojem, który ma właściwy stosunek zawartych w nim magnezu i wapnia. 550gproszku = 3,3l napoju. Dostępny w opakowaniu zbiorczym lub praktycznych saszetkach.
Skład (w 100g proszku):
Białko: 40,2 g
Węglowodany: 45,2 g
Tłuszcze: 0,6 g
Potas: 1667 mg
Wapń: 1020 mg
Sód: 667 mg
Magnez: 267 mg
Fosfor: 734 mg
Chlorek: 1698 mg
Wit. B1: 1,9 mg
Wit. B2: 2,1 mg
Wit. B3: 24,0 mg
Wit. B5: 8,0 mg
Wit. B6: 2,7 mg
Wit. B12: 1,3 mcg
Biotyna: 0,2 mg
Wit. C: 80 mg
Wit. E: 13,3 mg
Kwas foliowy: 0,03 mg
kcal: 352

Nutrend Reg Ge Unisport:
Zmineralizowany koncentrat syropowy, przeznaczony do przygotowywania napoju hipotonicznego (przyswajalnego łatwiej niż woda) do stosowania przed, w trakcie i po wysiłku. W składzie zawiera potrzebne minerały (wapń, fosfor, magnez, potas). Jak większość produktów Nutrendu Reg Ge zawiera różnego rodzaju legalne „dopalacze”, m.in. Taurynę. Należy więc wcześniej sprawdzić jego działanie w warunkach treningowych , ponieważ zdarza się, że różne organizmy różnie reagują na tego typu specyfiki. 500ml = 25l napoju. Dostępny w opakowaniach 500 i 1000ml. Smaki: cytrynowy, cherry, porzeczkowy, gruszkowy, malinowy, morelowy, biały grejfrut, czerwony grejfrut, pomarańczowy, jabłkowy, borówkowy, brzoskwiniowy, kiwi, laguna, rumba ice-tea, ice-tea brzoskwiniowa, kwiat bzu z cytryną, mandarynkowy, czerwone winogrona
Skład (w 100ml koncentratu):
Białko (g): 1,6
Węglowodany (g): 77g
Tłuszcz (g): 0
Tauryna (mg): 1000
l-glicyna (mg): 500
l-karnityna (mg): 100
Sód (mg): 196
Potas (mg): 85
Fosfor (mg): 68
Magnez (mg): 66g
kcal: 361

Nutrend Reg-Ge Dynamic:
Napój energetyczno – elektrolitowy mający w składzie cukry proste i złożone. Zawiera kofeinę, zatem jest bardziej polecany dla osób prowadzących aktywny tryb życia, studentów, kierowców niż sportowców, ponieważ kofeina może powodować odwodnienie i utratę witaminy C z organizmu. Mimo wszytko jest to kolejna ciekawa propozycja na rynku.
Skład (100g proszku):
Węglowodany (g): 76
Białko (g): 4
Tłuszcz (g): 0
Sód (mg):130
Magnez (mg): 37
Potas (mg): 27
Niacyna: (mg): 18
Witamina B6, Witamina B12, Witamina
Tauryna (mg): 4000
Kofeina (mg): 320
Inozytol (mg): 180

Nutrend Reg-Ge Drink:
Napój hipotoniczny zawierający podstawowe minerały o właściwościach pobudzających, ponieważ zawiera taurynę. Do stosowanie przed, w trakcie i po wysiłku. Dostępny w saszetkach (20g) lub opakowaniach zbiorczych (400g).
Skład (w 20g proszku):
Tauryna (mg):250
l-karnityna (mg):62
Sód (mg):41
Magnez (mg):13
Potasu (mg):9
Fosfor (mg):10

Izomax:
Napój izotoniczny, wzorowany na klasycznym Isostarze, jednak o mniejszych zażartościach poszczególnych składników a więc mniej ekonomiczny. Zawiera sód, wapń, magnez oraz niektóre witaminy. Dostępny w kilku smakach.

MLO Power Surge:
Napój uzupełniający poziom elektrolitów z dodatkiem witamin i składników mineralnych. Jest kompozycją pierwiastków elektrolitowych i węglowodanów, uzupełnioną kompleksem mineralno-witaminowym. Odpowiednia kompozycja składników aktywnych zapewnia szybkie uzupełnienie elektrolitów i właściwe nawodnienie tkanek. Preparat przeznaczony dla zawodników wszystkich dyscyplin sportu. W opakowaniach 882 g czyli 10 litrów napoju lub 336 g - 4 litry. Smak cytrynowo-limonowy.
Skład (w 100g proszku):
Węglowodany (g): 90
Magnez (mg): 48
Potas (mg): 524
Sód (mg): 298
Witamina A, Witamina C, Witamina B1, Witamina B2, Witamina B6, Witamina 12, Witamina D, Witamina E

Vigor Sport, Pluszszsz Active, Supradyn i inne tabletki musujące:
Niezła podstawa do napojów Izo- i hipotonicznych własnej produkcji – należy uważnie przestudiować skład – ważne, aby zawierały podstawowe minerały oraz nieco witamin w odpowiednich dawkach (uwaga – skład tabletki często optymalizowany jest do dziennej dawki albo do szklanki wody). Często nie zawierają cukru, warto więc do tak przygotowanego napoju dodać glukozy i fuktozy, ewentualnie miodu i wtedy otrzymujemy domowej roboty napój elektorlitowo – energetyczny, co więcej, jeśli dodamy do smaku np. cytrynę będzie miał on bardzo przyjemny, orzeźwiający smak.

Strony dystrybutorów:
- Isostar : www.isostar.pl
- Gatorade : www.gatorade.pl
- Maxim : www.predman.com.pl
- Nutrend : www.nutrend.pl
- Born : www.bornsport.pl