Ma to istotne znaczenie w procesie wydatkowania energii, zarówno podczas treningu, jak i zawodów. Funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego również ulega zmianie na skutek powtarzania i utrwalania pewnych ruchów niezbędnych do prawidłowego wykonania w sporcie. Sugeruje się, że trening ma wpływ na tworzenie się nowych połączeń nerwowych w mózgu pomiędzy korą, a ośrodkami odpowiedzialnymi za ruch. Te z kolei przyczyniają się do zautomatyzowania pewnych czynności, a tym samym istotnie sprzyjają osiąganiu najwyższego poziomu sportowego. Wielokrotne powtarzanie tych samych elementów, służące zarówno optymalnemu funkcjonowaniu naszych mięśni jak i mózgów zwykło określać się mianem rutyny przygotowawczej.
Zrelaksowana eksplozja
Tam, gdzie od treningu oraz motywacji sportowca zależy poziom wykonania poszczególnych elementów w danej dyscyplinie, rutyny przygotowawcze stają się szczególnie użyteczne. Tego typu działania stosuje się szczególnie jako element przygotowania tuż przed samym startem w zawodach, bo nie dość, że nastrajają w ten sposób nasze mięśnie do wysiłku to służą również jako doskonała metoda koncentracji. W sytuacji startowej, kiedy pobudzenie kolarza na skutek stresu jest zwykle wyższe aniżeli podczas treningu, nierzadko trudno o skupienie się na tym, co ważne i odrzucenie myśli antycypujących porażkę. Poświęcenie swojej uwagi, w tym właśnie momencie, precyzyjnemu wykonaniu odpowiednio wcześniej ustalonych elementów rutyny startowej zmniejsza ryzyko pojawienia się rozpraszających, niekorzystnych dla wykonania myśli, a przy tym umożliwia pełniejsze sfokusowanie się na zadaniu. Gotowość do walki z jednoczesnym skupieniem na niej określa się mianem ,,zrelaksowanej eksplozji''. Stan ten wpływa na osiąganie optymalnego poziomu wyczynu, a ustanawia się go między innymi dzięki dobrze skonstruowanym rutynom przygotowawczym.
Dobra rutyna, czyli jaka?
Większość wybitnych sportowców samodzielnie tworzy dla siebie rutyny przygotowawcze, bądź otrzymuje ich propozycje od trenerów. Dobrze przygotowana rutyna składa się z trzech komponentów: emocjonalnego, poznawczego i fizycznego. W takim przygotowaniu określa się stałą sekwencję emocji, myśli i ruchów poprzedzających wykonanie. Na chwilę przed startem (czas wykonania rutyny to ok. 30 sekund) uruchamiany jest mechanizm złożony z tych trzech składowych elementów, służący pełniejszemu skoncentrowaniu się na tym, co ,,tu i teraz' oraz na całkowicie świadomym przygotowaniu do wykonania. Proces wyuczenia rutyny zależy w dużej mierze od indywidualnych cech jednostki, jej motywacji i zdeterminowania, a opanowanie składników poznawczych i nabycie umiejętności kontroli emocji może niektórym zawodnikom przysporzyć pewną trudność.
Champions are made not born!
Badania prowadzone na zawodnikach, polegające na zakłócaniu możliwości zrealizowania przez nich rutyn startowych pokazują, że na skutek tego typu działań spada efektywność wykonania u sportowców. U tych kolarzy, którzy opanowali niemalże do perfekcji swoją rutynę, wprowadzenie nawet niewielkich zmian może powodować pogorszenie w wykonaniu, na skutek pojawienia się elementu ,,nowości'' w ustalonej sekwencji działań przed startem. To od poziomu wytrenowania danej umiejętności zależy wpływ rutyny przygotowawczej na wykonanie. U zawodników dobrze wyszkolonych, zarówno pod względem fizycznym jak i mentalnym, stosowanie rutyn przynosi szczególnie pożądane rezultaty w przełożeniu na wynik końcowy. Strategie poznawcze są u nich wprowadzane systematycznie jako element rutyny przygotowawczej i polegają głównie na koncentrowaniu się na doznaniach płynących z ciała podczas wykonywania sekwencji ruchów oraz skupianiu się na jednym bodźcu zewnętrznym tuż przed wykonaniem rutyny. Okazuje się, że koncentracja na bodźcu zewnętrznym, na przykład linii mety, daje lepsze rezultaty aniżeli skupianie się na bodźcach wewnętrznych (ustawieniu stóp czy przyjęciu odpowiedniej pozycji ciała). Dzieje się tak dlatego, ponieważ środowisko zewnętrzne uruchamia w nas reakcje zautomatyzowane, czyli nawyki, które nabyliśmy po to, by skutecznie w nim funkcjonować. Tym samym zakłócenia wewnętrzne, silne emocje i przeszkadzające myśli, są niejako wyciszane dzięki czemu nie przynoszą one strat dla samego wykonania. Wyniki badań nad rutynami przygotowawczymi sugerują ich wpływ na zwiększanie się motywacji wewnętrznej zawodników, wzrost poziomu koncentracji i obniżenie nadmiernego pobudzenia przed startem oraz osiąganie lepszych wyników sportowych.
Rutyny przygotowawcze
Długotrwały i regularny trening wpływa na działanie naszych mięśni, dzięki czemu uczymy się jak ograniczać niepotrzebne ruchy i lepiej skoordynować pracę wszystkich grup mięśniowych.
