Kiedy byłam mała, babcia mawiała, że to, co robi się podczas tego dnia – potem powtarza się w całym roku, dlatego tak krzyczała, kiedy nie słuchaliśmy się z bratem rodziców lub jak to rodzeństwo kłóciliśmy się o głupoty… tak mi już zostało i tego dnia robię wszystko, co chciałabym powtórzyć, więc obowiązkowo jest wigilijny trening! Co prawda zima pełną parą, ale co to dla nas sportowców – żadna przeszkoda!
Mam więc nadzieję, że i Wy tego dnia znajdziecie czas na chwilę ruchu który jedynie doda Wam energii i z wielkim apetytem siądziecie do suto zastawionego stołu, który... W większości przypadków przy mądrych wyborach aż kipi od pożywnych pokarmów!
W Polsce są różne tradycje, więc wymienię kilka potraw…
Zacząć można od pożywnego barszczu z uszkami, który wcale nie musi być zabielany śmietaną, a grzyby w uszkach niekoniecznie wymagają zasmażki z masłem – uwierzcie mi i przekonajcie swoje gospodynie! A jeśli pójdą tym tropem – to może spróbują także przyrządzić pierożki z mąki pełnoziarnistej? Polecam!
Śledź w śmietanie będzie smakował równie wyśmienicie w towarzystwie jogurtu naturalnego i ulubionych warzyw np. ogórka i cebuli. Dostarczy kwasów omega3 i łatwostrawnego białka.
Zadbaj o to by na stole zagościły świeże warzywa i owoce, a także zielona i czerwona herbata oraz oczywiście woda, które dostarczają witamin i składników mineralnych oraz wspomagają trawienie.
Kiedy przyjdzie pora na karpia, a babcia nie daje za wygraną i zawsze przyrządza panierowanego, ociekającego tłuszczem „dzwonka” – postaraj się wybierać tego duszonego np. po żydowsku z warzywami lub po grecku na zimno. Karp to wbrew pozorom bardzo zdrowa ryba, która powinna częściej gościć na naszych stołach!
Kompot z suszonych owoców sam w sobie jest wystarczająco słodki, więc nie wymaga dodatkowej porcji białego kryształu. Nic dobrego to nie wróży.
A kiedy nie potraficie wyobrazić sobie świąt bez słodkości to spokojnie – nie jesteście na straconej pozycji. Mamy wielkie pole do wyboru! Biszkoptowe, drożdżowe, sernik na chudym serze, słodkości z makiem oraz owsiane i piernikowe ciastka mogą stać się waszym łupem, pod warunkiem, że chodź po części zastosujecie wskazówki z moich przepisów, które podaję na końcu.
Kutia, kluski z makiem, makiełki i inne niebieskie obiekty latające na stole
Tradycyjna polska wigilia prawdopodobnie nie obejdzie się bez potrawy z maku. W Poznańskiem polewka z maku z jagłami, makiełki i kluski z makiem to pewnie Wielkopolska. Na Śląsku makówki i kołacze z makiem, na Pomorzu kluski z makiem… Warmia i Mazury to ciasta makowe, a Małopolska słynie z tytułowej kutii… Zwyczaj wywodzi się ze słowiańskiej tradycji, gdzie uważano, że spożywanie pszenicy z makiem i miodem jest wyrazem zgody. Dziś – przynajmniej u mnie żartuje się, że im więcej tej potrawy zjemy – tym większy dobrobyt czeka nas w nadchodzącym roku. Prócz ziaren kaszy – namoczonych i ugotowanych, miodu i zmielonego maku dodaje się również sporo bakalii. Głównie migdały, orzechy włoskie i laskowe, rodzynki, figi, daktyle, śliwki a także skórkę pomarańczową i np. aromat migdałowy. Potrawa ta jest niezwykle słodka i sycąca. Istna bomba odżywcza! Po intensywnym treningu w zimie doskonale ogrzeje i odnowi zapasy energii.
Małych ziarenek mieści się prawie 150tysięcy w owocu maku i są one niezwykle zdrowe. Około 45% to kwasy tłuszczowe – typu omega6 i omega9, a więc kwas linolenowy i oleinowy. Prócz tłuszczy aż 20% białka i tyleż samo błonnika. Zawiera prowitaminę A, witaminy C, D, E, spore ilości kwasu foliowego a także ogromna ilość składników mineralnych. Ile? Aż 8mg żelaza, 1300mg wapnia, 600mg potasu i 500mg magnezu!
Makuchy makowe, czyli produkt uboczny otrzymywany przy wytłaczaniu oleju z nasion maku, zawierają około 32 % białka i są stosowane do żywienia zwierząt.
Przygotowanie maku
Mak na masę makową domowej roboty należy zalać w garnku wrzątkiem i gotować na średnim ogniu przez 15 min . Odstawić na 2-3 godziny i odsączyć na sicie. Następnie 2-3 razy zemleć (w maszynce do mielenia mięsa, malakserze lub blenderem). Do tak przygotowanego maku dodaje się, w zależności od przepisu i rodzaju ciasta, skórkę pomarańczową lub cytrynową, wanilię, orzechy, migdały, olejki zapachowe, cukier lub miód, białka i/lub żółtka. Polecam także dodać utarte na tarce jabłka, które świetnie komponują się z makiem i aromatem migdałowym oraz sprawiają, że mak jest delikatny i wilgotny.
A oto kilka ciekawych przepisów, które jak zawsze lekko zmodyfikowałam :)
Makówki razowe
Składniki:
-300 g zmielonego na sucho maku
-150 g rodzynek
-100 g orzechów laskowych
-50 g orzechów włoskich
-2 bułeczki pełnoziarniste lub zwykłe kromki razowca np. litewskiego
-1, 5 l mleka
-5 łyżek cukru lub 3 łyżki miodu
Cukier lub miód wymieszać z mlekiem i zagotować. Dodać zmielony mak i ponownie zagotować. Bułeczki pokroić na plastry, a orzechy posiekać. W szklanej misce ułożyć warstwami kawałki bułeczki i orzechy z rodzynkami. Każdą warstwę zalać schłodzonym mlekiem z makiem w wersji pływającej lub bardziej zastygłej. Pozostawić na noc aż makówki nasiąkną. Przed podaniem udekorować na wierzchu rodzynkami i orzechami.
Makowe gwiazdki
Składniki:
- 15 dag maku,
- 35 dag płynnego miodu (najlepiej gryczanego),
- 2 łyżki rumu,
- 10 dag orzechów włoskich
1. Mak wsypać na sitko o bardzo drobnych oczkach, bardzo dokładnie opłukać pod bieżącą wodą. Następnie sparzyć, osączyć na sitku. Orzechy włoskie drobno posiekać.
2. Miód przełożyć do rondelka, podgrzać na małym ogniu nie przerywając mieszania. Dodać mak, orzechy i rum. Wszystkie składniki dokładnie wymieszać (można również dodać kilka kropli soku z cytryny lub odrobinę kwasku cytrynowego). Całość gotować jeszcze chwilę.
3. Masę przełożyć na wilgotną stolnicę lub folię aluminiową, rozwałkować na grubość 1 cm i pozostawić do wystygnięcia.
4. Z 3/4 masy makowej wyciąć różnej wielkości gwiazdki (najlepiej za pomocą foremek do ciastek). Z pozostałej masy makowej uformować kulki.
Piernik orkiszowy ze świeżymi owocami
Składniki:
-1 i 1/4 mąki szklanki pszennej razowej (typ 2000)
-1 i 1/4 maki szklanki orkiszowej z pełnego przemiału (typ 2000)
-10 - 15 gram przyprawy do piernika bez dodatku cukru, mąki, lub innych wypełniaczy
-15 gram proszku do pieczenia lub sody
-200 ml maślanki
-2 jaja
-1/2 szklanki miodu
-2 jabłka starte na tarce o grubych oczkach
-1 marchew starta na tarce o drobnych oczkach
-1 banan rozgnieciony widelcem
Mieszamy obie mąki, przyprawę i proszek do pieczenia. Przesiewamy wszytko razem przez grube sito. Całość delikatnie mieszamy z rozpuszczonym miodem, jajami, na końcu wlewamy maślankę i ubijamy wszystko mikserem, na samym końcu dodając jabłka, marchew i banana. Ciasto wlewamy do keksówki pieczemy w temperaturze 160 stopni przez 90 minut. Można posypać bakaliami lub polać gorzką czekoladą! Pycha!
Niezawodne pierniczki
Składniki:
-2 i 1/2 szklanki mąki pełnoziarnistej np. orkiszowej
-4-5 łyżek miodu (może być wielokwiatowy)
-2 łyżki cukru
-1 paczka przyprawy piernikowej
-1 kopiasta łyżka kakao
-1 łyżeczka sody oczyszczonej (stosowanej zamiast proszku do pieczenia)
-1 jajko
-1/3 szklanki zimnej wody
-5 gr masła
Mąkę wsypać do miski, najlepiej przesiać ją przynajmniej jeden raz. Dodać masło i jajko, Wszystko wymieszać. Połowę ilości cukru nasypać na suchą patelnię i zrumienić na ciemnobrązowy kolor. Tak przygotowany karmel rozprowadzić z zimną wodą.
Do garnka lub rondla wlać karmel, podać resztę cukru, miód, przyprawę, kakao i wszystkie składniki wymieszać do rozpuszczenia.Masę następnie przestudzić i dodać do niej sodę.Tak przygotowaną masę wlewać do przygotowanej wcześniej mąki i zagnieść wszystkie składniki.
Ciasto rozwałkować i wykrawać pierniki. Piec w temp. 180 stop. C przez 10 minut.
"Mega zdrowe owsiane ciacha"
Składniki:
- ok. 400 g płatków owsianych
- jedna paczka (250 g) zarodków pszennych
- po 100 g otrębów: owsiane, pszenne, żytnie lub orkiszowe
- 200 g suszonych owoców (rodzynki, daktyle, figi, morele, żurawina – co kto lubi! )
- około 1/2 szkl. Wody, mleka lub maślanki lub…soku typu Kubuś
-1 jajo
- dodatki do wyboru: banan , mus z jabłek , ziarna słonecznika , sezam , orzechy, pestki dyni, marchewka, brzoskwinia lub śliwka, siemię lniane, kawałki gorzkiej czekolady, cynamon
- miód do smaku
Płatki – najlepiej błyskawiczne (polecam te kupione w Lidlu – ciacha wychodzą przepyszne! Cena? 1,79 za pół kg – warto! ) wymieszać z resztą składników (u mnie były to: 2 jabłka starte, banan, 2 marchewki starte na drobnych oczkach , rodzynki , trochę siemienia lnianego , drobno pokrojone suszone śliwki , posiekane orzechy i miód). Wody lub nabiału należy dolać tyle , żeby ciasto było gęste i zwarte – trzymało się ;-) Masę nakładać łyżką na blachę wyłożoną pergaminem. Piec 50 - 60 minut w temperaturze ok. 160 st.C. do momentu , aż delikatnie się zarumienią. Można kleić również porcje rękami i otaczać je np. w otrębach i formować dowolne kształty! Palce lizać! I to… bezkarnie i zdrowo!
Artykuł publikowaliśmy rok temu, ale uznaliśmy, że Wigilia to na tyle dobra okazja, by przypomnieć Wam najciekawsze przepisy na dania, które nie narażą Was na zbyt duży przyrost wagi przez trzy dni Świąt. Smacznego!
