Spis treści:
Napęd w rowerze, czyli nasze przerzutki, łańcuch, kaseta oraz tarcze korby to symbiotyczny system, w którym wszystkie elementy muszą być wzajemnie dopasowane i powinny cechować się dobrym stanem technicznym. Jeden zużyty lub niedopasowany element, bądź źle wyregulowany komponent, będzie miał negatywny wpływ na działanie całego napędu. W tym miejscu należy podkreślić, że pierwszą istotną sprawą jest posiadanie wzajemnie kompatybilnych części, drugą właściwy ich montaż i regulacja, a trzecią odpowiedni stan techniczny, czyli niezbyt mocne zużycie naszych podzespołów. O tym wszystkim warto pamiętać i rozumieć powyższą zależność. Tymczasem przejdźmy to tematu długości łańcucha w rowerze.
Dlaczego łańcuch w rowerze musi mieć właściwą długość?
Odpowiednio dobrana długość łańcucha to gwarancja dobrej pracy napędu w rowerze. O ile w starych napędach, gdzie mieliśmy systemy oparte o 2 lub 3 tarcze z przodu i od 6 do 10 zębatek w kasecie, zbyt długi lub zbyt krótki łańcuch jeszcze działał jako tako... o tyle współczesne napędy mają już z tym problem, a niekiedy w ogóle nie są w stanie pracować. W najnowszych systemach 1x12 i 1x13 przy wymianie łańcucha na nowy długość musi być dobrana bezbłędnie. 1x11 i 2x11 czy nawet 2x12 znoszą, gdy ogniw łańcucha jest o 2 za dużo czy za mało, ale i tak pracują wówczas wyraźnie gorzej. Dlatego generalnie nie szukamy dróg na skróty, tylko zawsze dążymy, aby nowy łańcuch miał właściwą długość. Tu mamy od razu małą poradę dla zapominalskich - pamiętajcie, że gdy zmieniacie kasetę na model o innym zakresie lub decydujecie się na wymianę zębatek w korbie na mniejsze lub większe, to należy również wymienić łańcuch, bo potrzebna będzie inna długość.
Jak dobrać łańcuch do roweru?
Pierwszym etapem, jeszcze zanim przystąpimy do ustalania odpowiedniej długości łańcucha rowerowego, jest dobranie właściwego modelu łańcucha. Sprawdzamy ilość rzędów w napędzie oraz kompatybilność danego łańcucha z naszymi przerzutkami i kasetą. Przykładowo najnowsze napędy często mają jeden dedykowany model łańcucha niekompatybilny z niczym innym... problem zaczyna się tak naprawdę od 12 biegów wzwyż, do 11 przełożeń w kasecie komponenty przeważnie działają ze sobą bez problemów (np. łańcuch SRAM z kasetą Shimano). Gdy macie już właściwy łańcuch to możemy przejść do ustalania długości i tu mamy dwie opcje, które wnikliwie omawiamy poniżej.
Sprawdzić długość łańcucha, który mamy obecnie
Pierwsza metoda doboru to skrócenie nowego łańcucha na identyczną długość, jaką miał nasz dotychczasowy łańcuch. To świetne i jednocześnie najprostsze rozwiązanie, które polecamy, gdy macie pewność, że poprzedni miał dobrą długość. Aby dobrze to zrobić należy zdjąć go z roweru i tu mamy dwa scenariusze. Jeśli łączy go spinka, to należy ją po prostu rozpiąć - najlepiej specjalistycznym narzędziem lub ewentualnie kombinerkami. Natomiast w przypadku skucia za pomocą pina używamy skuwacza do łańcucha, aby rozkuć dowolny sworzeń. Następnie ściągamy łańcuch z roweru i kładziemy go na płaskiej powierzchni. Przykładamy obok nowy łańcuch i mierzymy, ile ogniw potrzeba wykuć z nowego łańcucha, aby miały identyczną długość. Najlepiej sworzeń, gdzie będziemy skracać zaznaczyć sobie markerem. Samą procedurę wymiany łańcucha omawiamy w osobnym artykule: Wymiana łańcucha w rowerze. Sprawdź, jak prawidłowo wymienić łańcuch w rowerze? Oczywiście alternatywnie możemy policzyć ogniwa lub linki łańcucha, ale to będzie bardziej czasochłonne, a dodatkowo łatwo tu o pomyłkę.
Skrócić łańcuch zgodnie z instrukcją producenta napędu rowerowego
Bywa jednak, że nie mamy starego łańcucha, albo nie jesteśmy pewni, czy miał on dobrą długość. Tu zaczynają się schody, bowiem prawidłowa długość zależy od konkretnego napędu, jaki posiadamy. Mamy tu jednak wspólny mianownik. Zawsze na początek zakładamy łańcuch na największa tarczę mechanizmu korbowego i największą koronkę kasety, omijamy przerzutkę i łączymy łańcuch ze sobą. Teraz w skrócie wygląda to tak, że do miejsca, gdzie łańcuch się łączy (stykają się jego dwa końce) dodajemy pewną liczbę linków. Link to jedna płytka, są linki wewnętrzne i zewnętrzne. Będziemy dodawać następującą liczbę linków:
- Shimano 1x12 +4-6 linków
- SRAM Eagle 1x12 i 1x11 +4 linki
- Shimano MTB 1x11 +2 linki
- Napędy 2x i 3x +2 linki
Oczywiście dla pewności najlepiej zerknąć w instrukcję producenta, bo powyższe ogólne zasady potrafią się różnić, choćby w zależności od tego, czy mamy rower typu hardtail, czy z pełnym zawieszeniem. Ponadto nowe napędy SRAM Transmission w ogóle nie wymagają patrzenia na rower, ponieważ tam aplikacja liczy nam dokładną długość łańcucha... Nasza porada jest prosta - chcesz wymienić łańcuch, sprawdź instrukcję producenta! To nic nie kosztuje, a zyskamy optymalne naprężenie łańcucha i możliwie najlepszą kulturę pracy!
Mam za krótki lub za długi łańcuch - co zrobić?
Na koniec jeszcze jedna porada dla osób, które po lekturze tego artykułu zaczynają podejrzewać, że coś może być nie tak w ich napędzie. Mowa o tym, gdy niewielkie zużycie łańcucha jeszcze nie kwalifikuje go do wymiany, ale potrzebna jest korekta jego długości. Pierwszy scenariusz to taki, gdy łańcuch jest za długi, co sprawia, że jest on zbyt luźny, a wózek tylnej przerzutki nie daje nam odpowiedniego naprężenia. Tu nie pozostaje nic innego, jak rozkucie, skrócenie i ponowne założenie. Najlepiej za pomocą spinki, bo tu nie zrobicie błędu. Gdy jej nie posiadacie, po prostu dokupcie nową.
Natomiast w drugą stronę również mamy pole manewru. Nieraz zdarzyło się, że ktoś za bardzo skrócił łańcuch lub zamontował większe zębatki na korbie lub kasecie i dotychczasowy łańcuch stał się zbyt krótki. W takiej sytuacji dodanie kilku linków i połączenie ich spinką też wchodzi w grę. Oczywiście żaden producent nie będzie tego rekomendował, ale taka przedłużka da sobie radę. Za krótki łańcuch to duży problem, bo często utrudnia zmianę przełożeń i mocno upośledza jakość działania przerzutek.
Łańcuch w rowerze - co jeszcze warto wiedzieć?
Zachęcamy Was do regularnego czyszczenia łańcucha i całego napędu oraz właściwe smarowanie. Prawidłowa konserwacja to klucz do wydłużenia jego żywotności. Na pytanie, jak czyścić i czym smarować odpowiedzi znajdziecie w poniższych artykułach.
Zobacz też:
Poza tym trzeba wymieniać łańcuch na czas, stąd ważny jest pomiar jego zużycia. Co jasne, zużyty łańcuch należy wymienić jak najszybciej, bo inaczej zniszczy on pozostałe komponenty napędu. W przypadku napędów na 12 i 13 biegów bądźcie czujni, bo niejednokrotnie stan zużycia łańcucha wydaje się być niewielki (nie wykazuje wyciągnięcia), ale tak naprawdę jest już dość mocno zużyty ,,na boki".
