GRUPY OSPRZĘTU SRAM MTB (HIERARCHIA)

Dowiedz się więcej o grupach napędowych SRAMa dedykowanych do MTB oraz poznaj ich hierarchię.

Drukuj
Szymon Wołdziński

SRAM to amerykańska marka, która jest drugim co wielkości producentem napędów rowerowych na świecie. Słynie z innowacyjności oraz koncentracji na komponentach od klasy średniej wzwyż. Poznaj poszczególne grupy SRAMa i ich hierarchię!

SRAM istnieje na rynku rowerowym od 1987 roku. Pierwszym produktem w ofercie firmy były manetki do rowerów triathlonowych. Nieco później do sprzedaży trafiły obrotowe manetki do rowerów górskich Grip Shift, które stały się rynkowym hitem i sprawiły, że SRAM stał się marką znaną na całym świecie. Wkrótce amerykański producent rozpoczął proces ,,skupowania” uznanych marek - przejął m.in. Sachsa, Avida, Rock Shoxa, Truvativa czy Zippa. W ten sposób stał się posiadaczem wiedzy i technologii, jak również zakładów produkcyjnych. W ten sposób z producenta ,,tylko” manetek stał się firmą będącą gotową stanowić realną konkurencję dla Shimano. Obecnie SRAM ma już ugruntowaną rynkową pozycję i koncentruje się na osprzęcie wyższej klasy - jest mocnym graczem od średniej półki do napędów premium. Totalnie odpuszczając osprzęt do rowerów najtańszych. 

 

 

 

Zobacz również:

 

Jednocześnie SRAM jest też branżowym innowatorem. Zwykle jako pierwszy prezentuje światu nowe rozwiązania, które później stają się branżowymi standardami. Warto tu przytoczyć choćby królujące obecnie w rowerach MTB napędy z jedną tarczą z przodu, które rozsławił właśnie SRAM. Pierwszą grupą w systemie 1x był jedenastobiegowy SRAM XX1, zaprezentowany w 2012 roku. Równocześnie pokazano wtedy kasety montowane na bębenek XD z najmniejszą koronką 10T, co dało impuls dla całej branży do znacznego zwiększania rozpiętości przełożeń. Podobnie z technologią profilowania zębów Narrow-Wide, czyli naprzemiennej grubości zębów w tarczach korby, aby łańcuch pewniej trzymał się zębatki podczas wibracji i wstrząsów. SRAM to również autor systemu z mocowaniem zębatki w systemie Direct Mount (zębatka bezpośrednio na osi korby), która dziś jest praktykowana przez większość producentów. Jako pierwszy SRAM był również z systemem 1x12 (Sram Eagle) oraz bezprzewodową elektroniczną przerzutką MTB (Eagle AXS)

Grupy napędowe i pozostałe komponenty

 

 

Pełna grupa napędowa składa się z manetki, przerzutki (bądź dwóch manetek i przerzutek) kasety, łańcucha oraz mechanizmu korbowego. Takich ,,grup” w kilku wariantach SRAM posiada aż 8: SX, NX, GX, X01, XX1, GX AXS, X01 AXS, XX1 AXS - gradacja od najbardziej podstawowej do najwyższej. To jednak nie wszystko, pomimo braku kompletnych grup, a jedynie części podzespołów, w ofercie są jeszcze 3 niższej klasy napędy - idąc do dołu - X3, X4, X5, X7. Poniżej prezentujemy wszystkie grupy Srama w podziale na: 

  • Napędy budżetowe 
  • Napędy 1x11
  • Napędy 1x12
  • Napędy elektroniczne AXS 1x12
  • Napędy do Downhillu i rowerów elektrycznych

 

Podstawowe napędy SRAM 

Wśród najbardziej podstawowych napędów - jak już wspominaliśmy - nie można mówić o kompletnych grupach, a raczej o poszczególnych komponentach, które wraz z pozagrupowymi podzespołami pozwalają zbudować kompletny napęd. Najtańszym napędem jest SRAM X3, czyli grupa w systemie 3x7. Jej manetki działają w systemie Trigger, czyli obie dźwignie obsługuje się kciukiem. Kolejny w hierarchii jest SRAM X4, który działa w systemie 3x8 i technologicznie jest podobny do X3 - części w dużej mierze są wykonane z plastikowych tworzyw i aluminium, manetki to również Triggery, a przerzutka może obsługiwać również 7 i 9 biegów, natomiast manetki X4 to 3x8. Kolejny w hierarchii jest SRAM X5, czyli napęd dostępny zarówno z 2 i 3 tarczami z przodu oraz z 9 lub 10 biegami z tyłu. Posiada już bardziej zaawansowane technologie SRAMa oraz jest kompatybilny z matchmaker’ami (mocowanie klamki i manetki na jednej obejmie). W przypadku X5 możemy już mówić o pełnej grupie - dostępna jest też korba w opcji z dwoma lub trzema tarczami. Dawniej powyżej tych grup były jeszcze X7 i X9 oraz X0 i XX. Obecnie produkowane są te dwie ostatnie, a z pozostałych w bieżącej ofercie SRAMa znajdziemy już tylko tylne przerzutki SRAM X7 na 10 biegów, które można sparować np. z manetkami X5. 

SRAM GX 2x10 

10-rzędowy SRAM GX jest grupą z dwoma blatami z przodu. Jednocześnie pierwszą, która posiada przerzutkę ze sprzęgłem (dostępnie są dwie wersje GXa - z i bez). Korba występuje z zębatkami 36/22 i 38/24, manetki to oczywiście Triggery, a przednia przerzutka jest dostępna w kilku standardach mocowania. Do zestawu pasują wszystkie 10-biegowe kasety SRAMa - tu odpowiednie są 11-32 i 11-36. 

SRAM GX 2x11

Napęd GX w systemie 2x11 to propozycja dla osób, które szukają wyjątkowo dużej rozpiętości przełożeń. Wg danych producenta korba GX 2x11 o tarczach 36/24 może współpracować z kasetą na bębenek XD, czyli modelem o rozpiętości 10-42. Tym samym to napęd o największym zakresie przełożeń w całej kolekcji SRAMa. Poza wspomnianą kasetą można go sparować również z klasycznymi trybami 11-36 i 11-32. Tylna przerzutka oczywiście ma sprzęgło, manetki to Triggery, a przerzutki przednie dostępne są w kilku wariantach mocowania. 

 

Może Cię zainteresować:

 

 

 

Napędy 1x11 SRAMa

 

 

Pomimo, że na rynku obecnie króluje Eagle, czyli grupy SRAMa w systemie 1x12, to amerykański producent wciąż podtrzymuje w ofercie komponenty na system jedenastobiegowy

SRAM NX 1x11

To najniższa grupa 1x11 w hierarchii. Poza różnicami wizualnymi oraz w masie całej grupy, która wynika z zastosowania bardziej podstawowych materiałów, NX zapewnia bardzo sprawne działanie. Główną różnicą i jednocześnie wadą tego napędu jest zastosowanie kasety 11-42 zęby, która wchodzi na klasyczny bębenek typu Shimano/SRAM. To zabieg, który bardzo znacząco obniża cenę całego napędu, ale jednocześnie ogranicza zakres przełożeń, co w oczywisty sposób pogarsza funkcjonalność. Tania grupa korzysta z podstawowych materiałów, ale dzieli z wyższymi napędami między innymi technologie blatów korby X-sync (Narrow-Wide SRAMa) oraz sprzęgło tylnej przerzutki. Do wyboru jest manetka Trigger lub obrotowa Grip Shift, a korba może mieć tarcze w rozmiarach: 28, 30, 32, 36 i 38 zębów.

SRAM GX 1x11

 
 

 

SRAM GX, mimo że nie jest tak odchudzony jak X01 i XX1, prezentuje bardzo podobny poziom działania. Co ciekawe, zaraz po wprowadzeniu nie był hitem, a za ,,dobry osprzęt” zaczęto go traktować dopiero, gdy pojawiła się jego 12-biegowa wersja Eagle. Tymczasem GX 1x11 to pełnowartościowy osprzęt z technologią rodem z grup topowych, tyle że z nieco mniejszą opcją regulacji manetki oraz wyższą masą. Aby obniżyć cenę, zrezygnowano tu z zastosowania włókna węglowego. GX 1x11 współpracuje z kasetą 10-42, która wymaga bębenka XD. Dostępna jest zarówno manetka Trigger i Grip Shift, a korba ma następujące opcje zębatek: 30, 32, 34, 36 i 38T. To świetny wybór dla sportowców amatorów szukających skutecznych, trwałych i ekonomicznych rozwiązań. 

SRAM X1 1x11

To kolejna w hierarchii po GX grupa 1x11, która jednak nie jest kontynuowana. Wspominamy ją dlatego, że w bieżącej ofercie Srama nadal są dostępne poszczególne komponenty X1. W konstrukcji tego napędu również króluje aluminium. Różnice względem GX nie były duże i sprowadzały się do odczuwalnie niższej masy - wyraźnie mniej waży kaseta dedykowana do X1, czyli XG-1175 oraz korba, która ma drążone ramiona. 

SRAM X01 1x11

Grupa SRAM X01 w momencie wprowadzenia na rynek w 2014 roku od razu zyskała popularność, jako następca sprawdzonego w bojach X0 w wariancie 2x10, a wcześniej 3x9. Funkcjonalność tego napędu stoi na najwyższym poziomie. Od grupy GX i X1 różni się sporymi oszczędnościami na masie, które osiągnięto dzięki powszechnemu zastosowaniu włókna węglowego w elementach napędu takich jak mechanizm korbowy, tylna przerzutka oraz manetka. Od topowego XX1 grupa różni się w zasadzie jedynie nieco wyższą masą. X01 to rozwiązanie oferowane do sportowców i wymagających użytkowników oczekujących bezkompromisowych technologii. Istotnym czynnikiem odchudzającym całą grupę (poza korbą z karbonu) jest fakt, że kaseta 10-42 jest wykonana z jednego kawałka stali (X-Dome), co znacząco urywa gramy. Manetka występuje w opcji Trigger oraz Grip Shift, a tarcze w korbie mają: 30, 32, 34, 36 lub 38 zębów. Tu warto dodać, że w ofercie nie ma już dedykowanej korby X01 z zębatkami X-Sync (tylko pod 11 biegów). Grupa 1x11 korzysta z tej samej korby co X01 Eagle (1x12) z zębatkami X-Sync2 - są one bowiem kompatybilne zarówno z łańcuchami 11- i 12-rzędowymi.

SRAM XX1 1x11

 
 

 

SRAM XX1 to najwyższa grupa w hierarchii, od której rozpoczęła się jednoblatowa rewolucja. W 2012 roku nikt nie przypuszczał, że napęd stworzony dla wyczynowych zawodników XC stanie się popularny wśród szerokiej rzeszy odbiorców. Tymczasem XX1 wyznaczył kierunek, którym branża kroczy do dziś... XX1 to najlżejsza grupa oferowana przez SRAM do dziś. Nowszy, dwunastobiegowy XX1 Eagle - mimo, że jest sporo młodszy i bardziej zaawansowany technologicznie - nie jest w stanie zejść z masą tak nisko. Obniżenie wagi względem X01 możliwe było głównie dzięki elementom tytanowym, które wzbogacają konstrukcję XX1. Jednak sama szybkość i precyzja pracy napędu jest podobna jak w X01. Tutaj również mamy wybór między manetką obrotową Grip Shift, a cynglową Trigger, a tarcze korby X-Sync2 dostępne są w rozmiarach: 30, 32, 34, 36 i 38T. 

Napędy 1x12 SRAMa

 

 

W trakcie, gdy 1x11 zadomowiło się na dobre na rynku napędów wyścigowych, bardziej wycieczkowi użytkownicy wciąż narzekali na zbyt mały zakres przełożeń w tych grupach. Odpowiedzią na ich ,,zarzuty” było wprowadzenie przez SRAMa napędów Eagle, które zaprezentowano światu w 2016 roku - od razu XX1 i X01 Eagle. Słynne 500% zakresu dostarczała w nich kaseta o koronkach od 10 do 50 zębów. W zasadzie Eagle to rozrośnięta jedenastka, korzysta z tego samego bębenka XD, a przerzutka jest zaprojektowana i powiększona, aby obsłużyć gigantyczną największą koronkę kasety. Na samym początku Eagle trapiło trochę chorób wieku dziecięcego - m.in. łańcuch wpadający między korpus wózka a kółko przerzutki. Problemy szybko jednak wyeliminowano. W 2017 roku w sprzedaży pojawiły się tańsze grupy ,,orła” - od tego czasu GX jest obiektem pożądania wielu kolarzy, jako grupa, która łączy cechy tych topowych z ceną, na którą mogą sobie pozwolić przeciętni użytkownicy. W 2020 roku nastąpiło odświeżenie ekosystemu Eagle - poszczególne grupy otrzymały lifting, a kaseta zwiększyła swój zakres do 520% i ma obecnie 10-52 zęby. Poniżej prezentujemy napędy 1x12 - od najtańszego do najdroższego. 

SRAM SX Eagle 1x12

SX to najnowsza mechaniczna grupa napędowa w kolekcji amerykańskiego producenta i jednocześnie najbardziej podstawowa w rodzinie Eagle. Do jej produkcji użyto bardzo podstawowych materiałów i zastosowano mniej zaawansowaną technologię produkcji. W manetkach i przerzutce dominują tańsze tworzywa plastikowe, stal i aluminium. Z tego powodu szybkość i jakość pracy jest odczuwalnie słabsza, niż w grupie GX, czy nawet NX, a masa oczywiście wyraźnie wyższa. Głównym ograniczeniem SX jest bycie ,,niepełnym orłem” - faktycznie nie ma tu zakresu ani 520, ani nawet 500%. Wszystko za sprawą taniej kasety PG-1210, która ma 11-50 zębów. Mocuje się ją na zwykłym bębenku. Dzięki temu grupa jest oczywiście wyraźnie tańsza. Ważne jednak, że SX też ma nową (odświeżoną) tylną przerzutkę, która jest kompatybilna z całym ekosystemem Eagle, czyli również z kasetami 10-52. Do zestawu w SX są korby, w których możemy wybierać między trzema rozmiarami tarcz: 30, 32 i 34T. 

SRAM NX Eagle 1x12

Przed pojawieniem się SX’a, NX był najtańszym napędem 1x12. Jednak za sprawą podobnie ,,budżetowego” wykonania traktowany był raczej jako dobry napęd do turystyczno-ścieżkowej jazdy, a niekoniecznie lubiany przez zawodników ścigających się w XC i maratonach czy riderach enduro. Faktycznie NX jest lżejszy i lepszy, niż SX, ale odczuwalnie gorszy niż GX, który jest uważany przez użytkowników za napęd, który ,,wystarcza do ścigania”. Dodatkowo NX to również niepełny Eagle, ponieważ jego kaseta PG-1230 ma rozpiętość 11-50. Ważną różnicą względem SX’a jest fakt, że manetka Trigger NX może być mocowana na jednej obejmie z klamką hamulcową (matchmaker), a w ofercie jest też dedykowany do niej Grip Shift (Eagle Grip Shift), który oczywiście może też pracować z tańszą grupą SX i droższą GX - obie nie mają dedykowanej manetki obrotowej. Korba NX występuje z zębatkami 30, 32 i 34 zęby. 

SRAM GX Eagle 1x12

 

 

Dokładnie pośrodku linii Eagle stoi napęd GX, który uznawany jest na rynku za synonim dobrego stosunku ceny do jakości. GX to pierwszy pełnoprawny orzeł - jego kaseta wymaga bębenka XD i ma rozpiętość 10-52 zęby, co daje zakres 520%. Przerzutka tylna to już wyraźnie bardziej zaawansowana i odchudzona konstrukcja, która od droższych braci różni się brakiem użycia karbonu do jej budowy. Pojawiają się też korby z ramionami wykonanymi z karbonu - w GX’ie są dostępne zarówno wersje aluminiowe i węglowe. Warto jednak mieć na uwadze, że nawet karbonowe korby GX są wyraźnie cięższe, niż te z grup X01 i XX1. Cały GX jest około 250 gramów cięższy niż XX1, a większość tej masy przypada na kasetę oraz właśnie mechanizm korbowy. Przednie zębatki dostępne są w rozmiarach 30, 32 i 34T. 

SRAM X01 Eagle 1x12

 
 

 

Grupa X01 Eagle reprezentuje najwyższy poziom jakości, szybkości i precyzji działania oraz jedynie około 50 gramów nadwagi względem XX1 Eagle. To napęd, który zadowoli zawodników z czołówki stawki i riderów szukających perfekcji w osprzęcie - świetnie działa i ma bogaty wachlarz ustawień manetki Trigger, a jeśli ktoś preferuje Grip Shifty, to takie również są w linii X01 dostępne. Tu oczywiście również znajdziemy kasetę 10-52, która dzięki technologii X-Dome (wycinana z jednego bloku stali) jest aż o 100 gramów lżejsza, niż ta z grupy GX. Dodatkowo taka konstrukcja ułatwia czyszczenie z błota, co jest niezwykle istotne w kasecie o tak ciasnym stopniowaniu i jednocześnie minimalnej tolerancji na błędy w działaniu. Ciekawy jest też łańcuch, który w X01 ma już puste piny i wg danych SRAMa jest najbardziej odpornym na przebiegi łańcuchem na świecie. Tarcze w korbie mają: 30, 32, 34, 36 lub 38 zębów.

SRAM XX1 Eagle 1x12

 
 

 

Topowa grupa XX1 Eagle to zestaw dla najwybredniejszych riderów, która względem X01 ściąga dodatkowe gramy za sprawa zastosowania tytanowych elementów. Łącznie zyskuje się w ten sposób około 50 gramów względem X01 Eagle. Ciekawostką w XX1 jest dostępność łańcuchów w 4 kolorach: czarnym, złotym, miedzianym oraz ,,rozlanej benzyny”. Poza tym mechanizm korbowy XX1 to jedyny, w którym możemy kupić fabryczny pomiar mocy. Precyzję personalizacji grupy umożliwia dostępność zarówno manetki Trigger, jak również Grip Shift. Kaseta XX1 ma oczywiście koronki od 10 do 52 zębów (520%), a tarcze w korbie występują w rozmiarach: 30, 32, 34, 36, 38T. 

Napędy elektroniczne AXS

 
 

 

Jedną z największych nowości SRAMa w ostatnim czasie było zaprezentowanie napędów do rowerów górskich, które są pozbawione jakichkolwiek linek i kabli - działają elektronicznie i bezprzewodowo. W linii AXS występują trzy napędy - SRAM GX Eagle AXS, SRAM X01 Eagle AXS i XX1 Eagle AXS. Oczywiście wszystkie są wzajemnie kompatybilne. Kasety, łańcuchy oraz mechanizmy korbowe, które wykorzystuje się w napędach AXS pochodzą ze standardowych, mechanicznych grup Eagle. Przerzutki Eagle AXS są więc oczywiście dwunastobiegowe. Warto dodać, że cała elektronika jest identyczna we wszystkich trzech grupach, więc wszelkie różnice zlokalizowane są w materiałach zastosowanych do budowy korpusu, czy wózka. 

Napędy do Downhillu i rowerów elektrycznych

SRAM, podobnie jak Shimano, ma w swojej ofercie grupy z przeznaczeniem do sportów grawitacyjnych, konkretnie stworzone z myślą o zjeździe. Dostępne są dwie opcje - tańszy GX DH i bardziej zaawansowany X0 DH. Oba współpracują z kasetami siedmiobiegowymi, w których wąski zakres przełożeń jest wystarczający do jazdy w dół, a zarazem bardzo odporny na zapychanie się błotem. Kaseta ma 11-25 zębów w przypadku GX lub 10-24 zęby w X01 DH, przerzutki mają krótkie wózki i bardzo mocne sprężyny oraz sprzęgła dla idealnej stabilizacji łańcucha. 

SRAM EX1 jest grupą osprzętu dedykowaną do rowerów elektrycznych. Jej konstrukcja jest podyktowana trwałością wymaganą podczas jazdy z większym obciążeniem, które występują w rowerach elektrycznych. W EX1 zastosowano ośmiobiegową kasetę (11-48), która współpracuje ze wzmocnionym łańcuchem. Poza EX1 w każdej grupie napędowej Eagle występują manetki dedykowane do rowerów elektrycznych oznaczanych Single Click - jednym ruchem dźwigni można w nich zmienić maksymalnie o jeden bieg. To znacząco ogranicza zużycie łańcucha podczas jazdy w mocnych trybach wspomagania.